دولت وشورا، بنیان‌های مردم سالاری

ناطقان: سرمایه‌هایی که تداوم حضورشان در ادامه مسیر انقلاب می‌توانست منشأ خدمات فراوانی قرار بگیرد، اما تفکرات انحرافی و تمامیت‌خواه با ترور ناجوانمردانه این ظرفیت‌ها در پی ضربه زدن به نظام نوپا و ناامید کردن مردم بودند. هزینه‌هایی که در دهه نخست پیروزی انقلاب بر ما متحمل شد، اگرچه داغ فراوانی بر دل نظام و ملت نهاد، ما را برای پیمودن مسیر تعالی و توسعه ایران اسلامی مصمم‌تر کرد. 

از آن روزگاران تا به امروز ملت ایران بارها و بارها در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی با حفظ وحدت و یکپارچگی، مقاومت کرده و همین امر باعث شده در جهان پرآشوب امروز و منطقه ملتهب خاورمیانه امن‌ترین و با ثبات‌ترین کشور باشد. رهبری هوشمندانه و داهیانه رهبر معظم انقلاب و تبعیت قوای سه‌گانه و نهادهای حاکمیتی از منویات ایشان بی شک مهم‌ترین عامل این ثبات محسوب می‌شود. اقتدار و آمادگی نیروهای امنیتی، انتظامی و نظامی کشور در کنار سیاست‌های دقیق و راهبردهای مدبرانه رئیس جمهوری فرهیخته و دولت خدمتگزار عوامل مهم دیگری هستند که نباید از قلم انداخت. 

اما بی تردید آنچه باعث پیوند دائمی دولت و ملت و افزایش اقتدار جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب تاکنون شده است، برگزاری انتخابات گوناگون در کشور، در همه شرایط بوده و هست. انتخابات در ایران پس از انقلاب در هیچ مقطعی تعطیل نشده و همچون خون تازه در رگ‌های نظام جریان داشته و دارد. نماد مشارکت و همراهی مردم با نظام در انتخابات بروز و ظهور می‌یابد. 

چنانچه در انتخابات اخیر ریاست جمهوری جلوه‌ای دیگر از این همراهی را مشاهده کردیم. در کشور ما که تنوع و تکثر قومی و فرهنگی از ویژگی‌های بارز آن است، انتخابات توانسته به تقویت هویت ملی و افزایش انسجام اجتماعی بینجامد و از این منظر برگزاری انتخابات قوام‌بخش وحدت ملی است. یکی از نگرانی‌هایی که از ابتدای انقلاب در میان برخی صاحبنظران وجود داشت، این بود که شاید انتخابات و رقابت‌های محلی موجب تشدید اختلاف و گسست اجتماعی شود، از این رو یکی از اصول مترقی و وحدتبخش قانون اساسی که مرحوم آیت الله طالقانی نقش ممتازی در تدوین آن ایفا کرد، یعنی اصل شوراها تا اواخر دهه دوم انقلاب معطل ماند. 

خوشبختانه در دوره اصلاحات این اصل به اجرا درآمد و انتخابات شوراها به مثابه بنیان و هسته دموکراسی در نظام مردمسالاری دینی ایران، صندوق رأی را به دل نقاط مختلف کشور و تا دورترین نقاط مرزی کشاند. شوراهای اسلامی شهر و روستا هسته‌های اولیه و ریشه‌های جامعه مدنی محسوب می‌شوند. 

از این رو در انتخابات اخیر مشاهده کردیم که مردم کشورمان در کنار انتخاب مسیر اعتدال برای آینده کشور و در دست گرفتن مدیریت کشور و دولت توسط اعتدالیون، با رفتار مدنی خود در انتخابات شوراها در بسیاری از شهرها و نقاط کشور، سکان مدیریت شهری را هم به افرادی سپردند که به مشی اعتدال و اصلاح باور قلبی دارند. نتیجه این انتخاب هوشمندانه در سال‌های آینده بیشتر عیان خواهد شد. چرا که ما در اواخر دهه چهارم انقلاب با تغییرات پرشتابی در عرصه اجتماعی و تغییر سطح روابط اجتماعی مواجه هستیم که بروز و ظهور آن خود را در سیمای رفتاری شهروندان نشان خواهد داد.

از این رو نقش شوراهای شهر و شهرداران برای توانمندسازی شهروندان در این برهه کمتر از نقش دولتمردان و سیاستگذاران نیست، به شرط آن که با پرهیز از اختلافات بی ارزش، توشه و توان خود را صرف بقا و رشد نهال شوراها در سراسر کشور نمایند. مایه مباهات است که یکی از مدیران لایق نظام جمهوری اسلامی، برادر عزیزم دکتر محمدعلی نجفی که سابقه طولانی در مدیریت کشور در سطوح بالا دارد، از سوی اعضای فرهیخته شورای شهر تهران به سمت شهردار پایتخت برگزیده شده است. 

توان اجرایی بالا، نگاه کلان راهبردی و برنامه محور، اندوخته گرانسنگ وزارت آموزش و پرورش و ریاست سازمان برنامه و بودجه، عضویت در شورای اسلامی شهر تهران، ریاست سازمان میراث فرهنگی تنها گوشه‌ای از انبوه تجارب این دوست اخلاق مدار، پاکدست و دلسوز است که می‌توان با اتکا به این تجربه و همراهی و مشارکت عموم شهروندان تهرانی به حل مشکلات و مسائل تهران و بهبود کیفیت زندگی در آن امیدوار بود.

*وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی