وضعیت کشفیات مواد مخدر در کشور و اخبار مربوط به آن روزبهروز بیشتر و خبرهای حول آن وارد فاز جدیدی میشود.
ناطقان: سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در تازهترین نشست خبری خود در خصوص اینکه میزان مواد مخدر کشف شده امسال نسبت به سال گذشته شش درصد افزایش داشته است، با اشاره به کشف ۲۱۲ تن ماده مخدر در سه ماه نخست امسال از افزایش ۱۳درصدی کشف قرصهای روانگردان نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز خبر داد.
پرویز افشار با بیان اینکه مجموعه کشفیات مواد مخدر نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۲۰۱ تن بوده، افزایش شش درصدی را نشان میدهد، عنوان کرد: استانهای سیستانوبلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس، تهران، اصفهان، یزد، گلستان، خراسان رضوی و خوزستان بیشترین میزان کشفیات مواد مخدر را به خود اختصاص دادهاند. سهم سه استان اولویتدار شامل سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان به ۵۶ درصد از مجموع کل کشفیات میرسد.
افشار در ادامه با اشاره به کاهش ۷۰ درصدی ورود مواد پیشساز به داخل کشور تصریح کرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر سرسختی خاصی در قبال ورود این مواد به کشور دارد و مرزهای کشور در این زمینه تجهیز شدهاند. به همین دلیل فضا برای ورود این نوع مواد به کشور ناامن شده و ریسک قاچاقچیان در این زمینه افزایش یافته. همچنین تغییر الگوی مصرف از شیشه به گل و مواد سنتی نیز مزید بر علت شده است.
کاهش 6/5 درصدی مرگ و میرها
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه ضمن تشریح میزان مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر در سال گذشته اظهار کرد: مجموعا در طول ۱۲ماه سال ۹۶ سه هزار و ۱۲ نفر بر اساس گزارش پزشکیقانونی در ۳۱ استان در اثر عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر فوت کردهاند.
افشار در ادامه با اشاره به کاهش 6/5 درصدی میزان مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ تصریح کرد: ۲۶۴۰ مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر و ۳۷۲ مرگ ناشی از مواد محرک بوده است. همچنین نزدیک به ۳۵۳ (بین ۱۰ تا ۱۱ درصد) از این تعداد مرگ و میر سهم زنان و ۲۶۵۹ مورد مرگ و میر سهم مردان بوده است.
او با اشاره به برقراری ۷۹ هزار تماس با خط ملی اعتیاد در سه ماهه نخست امسال تصریح کرد: ظرفیت خط ملی اعتیاد پاسخگویی به ۴۰۰ هزار تماس در سال است که بنا داریم در همکاری با سازمان بهزیستی و با جانمایی جدید این ظرفیت را افزایش دهیم.
تعیین تکلیف اموال قاچاقچیان
افشار در ادامه ضمن تشریح جزییات بازنگری در قانون مبارزه با مواد مخدر اظهار کرد: تغییرات قانون باید به گونهای باشد که در صورت تغییر در یک جزء تمام بدنه قانون نیز متناسب با آن تغییر کند. در یک سال گذشته کارگروههای جامعی با حضور دستگاههای مختلف مقابلهای و دستگاه قضایی در مورد بازنگری قانون مبارزه با موادمخدر برگزار شده. پیشنویس قانون جدید و اصلاحات آن آماده شده و تقدیم مجمع تشخیص مصلحت نظام شده است.
این قانون ممکن است مانند گذشته از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام بازنگری شود یا اختیارات آن به مجلس شورای اسلامی سپرده شود. در قانون جدید تکالیف دستگاههای مختلف پیشبینی شده و ضمانت اجرایی مصوبات ستاد و انسجام و یکپارچگی در قانون مورد توجه قرار گرفته است. همچنین در اصلاح قانون بر کاهش آسیب و مراقبتهای بعد از درمان تاکید و تلاش شده است تا در مورد برخی از مصوبات آن رفع ابهام شود بهطوری که بتوانیم در صورت ورود مواد جدید به لیست مواد مخدر در سریعترین زمان نسبت به آن واکنش نشان دهیم و همچنین محکومانی که ملزم به پرداخت جرایم نقدی هستند و این مبلغ را پرداخت نمیکنند نیز تعیین تکلیف شود.
وی در ادامه اظهار کرد: در قانون مبارزه با مواد مخدر بر پیشگیری و صیانت تاکید جدی شده است. همچنین در زمینه شناسایی و مصادره اموال قاچاقچیان نیز بررسیهایی برای تعیین تکلیف آن انجام شده. چراکه اگر میخواهیم کمر قاچاقچیان را بشکنیم، باید ضبط و مصادره اموال و داراییهای آنان را مورد توجه قرار دهیم. این حق معتادان است که داراییهای نابجا و کلان قاچاقچیان از آنها ضبط شود و در مسیر مبارزه با مواد مخدر قرار گیرد.
همچنین روز گذشته در خبری تکاندهنده اعلام شد نزدیک به دو تن مواد مخدر در اطراف مدارس کشف شده است که رقم بسیار بالایی است. اعلام شده نیروی انتظامی بر مدارسی که در نزدیکی بافتهای حاشیهای هستند تمرکز کرد. اما افشار معتقد است این آمار نشاندهنده مصرف مواد مخدر در مدارس نیست بلکه اقدامی پیشگیرانه است و این دو تن مواد گرم به گرم توسط خردهفروشان توزیع میشده و از سوی ماموران نیروی انتظامی جمعآوری و ضبط شده است. حتی ممکن است هدف این فروشندگان دانشآموزان نبوده باشند اما مطلقا نباید نزدیک مدارس شاهد چنین مسایلی باشیم. این طرح در آینده نیز در دستور کار قرار خواهد داشت.
هزینه درمان اعتیاد در کشور بالا نیست، تمکن مالی خانوادهها پایین است
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه هزینه درمان در کشور ما بالا نیست اما تمکن و استطاعت مالی خانوادههای آسیبدیده در کشور پایین است، تصریح کرد: هزینه درمان سرپایی به شکل ماهانه در ایران بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان و در مراکز اقامتی میانمدت بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان برآورد میشود. ۸۹ درصد از خدمات درمانی از سوی بخش غیردولتی و خصوصی ارائه میشود.
در واقع سهم دولت در این عرصه پایین است و بیشتر معطوف به کاهش آسیب در حوزه معتادان پرخطر، شلترها، مراکز نگهداری معتادان مبتلا به HIV و... است. برای جبران این نقیصه بحث بیمه درمان معتادان و خدمات پایه و بستری در دستور کار قرار گرفته است. الزام قانونی برای وزارت رفاه وجود داشت که تا سال ۹۲ این قانون مغفول بود. اما از سال ۹۲ تا ۹۶ اعتباری در قانون در نظر گرفته شد. با این وجود از این بودجه برای بیمه درمان معتادان استفاده مطلوب نشد. به گفته افشار، پیشزمینه بهرهمندی معتادان از بیمه درمانی نیازمند احراز هویت آنان است.
۲ میلیون و ۸۰۸ هزار مصرفکننده مستمر مواد مخدر در کشور
او با اشاره به اینکه در حال حاضر دو میلیون و ۸۰۸ هزار مصرفکننده مستمر در کشور وجود دارد، گفت: اعلام این آمار به معنی تعداد معتادان نیست. این مصرف باید منجر به ایجاد وابستگی شود بهطوریکه فرد در صورت عدم مصرف دچار علائم جسمی و روانی شود.
افشار با تاکید بر اینکه اعتیاد در کشور ما افزایش نیافته است، اظهار کرد: در سال ۹۰ اعلام شده بود سه میلیون و ۳۰۰ هزار معتاد در کشور وجود دارد اما براساس طرح مشابهی که در سالهای ۹۴ و ۹۵ اجرا شد این تعداد به دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسیده است. بنابراین تعداد معتادان افزایش نیافته اما ممکن است به دلیل بیشتر دیده شدن معتادان متجاهر در سطح شهر این تفکر برای مردم ایجاد شده باشد که تعداد معتادان افزایش یافته است.
دلایل افزایش معتادان متجاهر در کلانشهرها
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه با اشاره به دلایل افزایش تعداد معتادان متجاهر در سطح کلانشهرها تصریح کرد: یکی از دلایل این مساله تغییر الگوی مصرف بوده است. چرا که با توجه به گران شدن شیشه، معتادان به سمت الگوی کممصرفی مثل مصرف همزمان گل، تریاک و قرصهای روانگردان حرکت کردند.
وی با بیان اینکه ظرفیت ساماندهی و نگهداری معتادان در سالهای اخیر ۲۰ برابر شده است، تصریح کرد: برای مثال پیش از این ظرفیت مرکز اخوان ۴۰۰ نفر بود اما این تعداد به ۸۰۰۰ نفر افزایش یافته است.
به گفته این مقام مسوول، در همه جای دنیا میزان دسترسی به مواد مخدر در بافتهای حاشیهای بیشتر است. مانند این است که شما مقابل یک داروخانه بایستید و مدت زمان دسترسی به دارو را اندازهگیری کنید. مسلما دسترسی به مواد مخدر در برخی از مناطق شهر بیشتر است اما نمیشود گفت که این مدت زمان بهطور دقیق و میانگین به چه میزان است.
این مدت زمان به موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. هر جا تراکم معتادان بیشتر است خردهفروشان نیز بیشتر هستند. چه بسا خود معتادان به اجبار اقدام به خردهفروشی کنند. در کشور نیز در برخی از شهرها مواد مخدر به سختی پیدا میشود.
گل دومین مخدر مصرفی
وی با اشاره به تنوع مواد مخدر در کشور اظهار کرد: این مواد در دو گروه مواد مخدر نظیر تریاک و مشتقات آن مثل هروئین، کراک و مرفین و دسته محرکها مثل آمفتامین، شیشه، متامفتامین، روانگردانها و مواد توهمزا قرار دارند. از سالهای ۹۴ و ۹۵ تریاک و مشتقات آن بالاترین میزان مصرف را به خود اختصاص دادهاند بهطوری که ۶۵ درصد معتادان مصرفکننده هروئین بودند. همچنین لازم به ذکر است در سال ۹۰، شیشه با ۲۶ درصد در رتبه دوم مصرف مواد مخدر قرار داشت. این میزان با کاهش به 2/8 درصد باعث شد ماده مخدر گل به دومین ماده مخدر مصرفی در کشور تبدیل شود و بین ۱۰ تا ۱۱ درصد مصرف مواد مخدر را به خود اختصاص دهد.
برخلاف انتظارات تریاک و هروئین ارزان نشد
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ضمن تشریح آخرین تغییرات قیمت مواد مخدر نیز توضیح داد: پیشبینی میشد تا میزان قیمت تریاک و هروئین به دلیل افزایش تولید افغانستان با کاهش روبهرو شود اما این اتفاق نیفتاد. ممکن است دلیل این مساله مدیریت بازار باشد یا اینکه این مساله را نشان دهد که همه مواد وارد شده به کشور از جانب افغانستان نیست. با این حال قیمت شیشه افزایش قابل توجهی یافته است.
روشهای جدید قاچاق مواد مخدر
وی با اشاره به روشهای جدید قاچاق مواد مخدر به کشور نیز گفت: معادله قاچاق مواد مخدر بسیار پیچیده است و چون سود بالایی دارد با روشهای جدید و حتی عجیبی انجام میشود. استفاده از منجنیق و پرتاب مواد مخدر به داخل مرزهای کشور، استفاده از هواپیمای پاراگلایدر و قطع سیمهای خاردار و استفاده از آنها برای آوردن مواد مخدر بخشی از این روشهاست. با این وجود جدیدترین راه ورود مواد مخدر به کشور تغییر مسیر مرزهای زمینی به مرزهای دریایی است.
سه اقدام اساسی که باید در زمینه مبارزه با مواد مخدر انجام شود، اینهاست. نخستین اقدام تمرکز بر ضربهزنی به سرشاخههای قاچاق مواد مخدر از طریق کارهای اطلاعاتی است، چرا که حتی در صورت دستگیری خردهفروشان این قاچاقچیان دانهدرشت همچنان حضور دارند و از طریق افراد جدید این مواد را عرضه میکنند. حدود ۷۵ درصد از کشفیات اخیر ستاد مبارزه با مواد مخدر مبتنی بر اطلاعات بوده است.
مجازات جایگزین متناسب با اعدام از دیگر نکاتی است که باید مدنظر قرار گیرد. باید مکانیسم دقیقی برای رصد تراکنشهای مالی قاچاقچیان و بستگان آنها وجود داشته باشد و قانون در زمینه ضعف و مصادره اموال آنها اصلاح شود.
منبع:سلامت نیوز