چرا به آلزایمر مبتلا می‌شویم؟

ناطقان: گفت‌وگو با رئیس بیمارستان اعصاب و روان دکتر محرری درباره دلایل ابتلا به آلزایمر و شیوه‌های پیشگیری جامعه در بروز فراموشی نقش دارد
«دمانس درمان ندارد»؛ حقیقتی مایوس‌کننده که مبتلایان به آلزایمر با آن روبه‌رو هستند.

طبق آخرین گزارش انجمن جهانی آلزایمر (ADI) در ایران حدود 700هزار بیمار مبتلا به آلزایمر وجود دارد؛ این یعنی حدود یک‌درصد از کل جمعیت. این آمار زمانی نگران‌کننده است که بدانیم بحران زوال عقل با سرعت در حال افزایش است. پزشکان و محققان می‌گویند فعالیت دمانس می‌تواند ۲۰ سال قبل از بروز در مغز شروع شده باشد. بنابراین ممکن است بسیاری از مبتلایان زمانی متوجه شوند که عملا کار از کار گذشته است. بنابراین بسیار مهم است که افراد جامعه با شناخت علائم این بیماری از راهکارهای پیشگیرانه مطلع شوند و درصورت مشاهده چنین علائمی در اطرافیان، آنها را ترغیب به مراجعه به پزشک کنند. بهترین راه پیشگیری، مشورت با پزشکان متخصص در این زمینه است. بیمارستان اعصاب و روان استاد محرری در شیراز بزرگ‌ترین بیمارستان اعصاب و روان جنوب ایران است که زیرنظر دانشگاه علوم پزشکی شیراز فعالیت می‌کند. با دکتر ﻣﺠﻴﺪ ﻧﻘﺸﻮﺍﺭﻳﺎﻥ، رئیس بیمارستان اعصاب و روان دکتر محرری دانشگاه علوم پزشکی شیراز درباره بیماری آلزایمر و راهکارهای پیشگیری از آن به گفت‌وگو نشستیم.


آلزایمر اغلب میان سالمندان شایع است. آیا کهولت سن مانع درمان قطعی است؟

دمانس یا فراموشی معمولا در سنین 60سال به بالا اشخاص را گرفتار می‌کند اما نمی‌توان به‌طور قطع گفت که کهنسالی مانع درمان است.

آمارها نشان از رشد این بیماری دارد؛ علت چیست؟

شرایط محیطی در هر جامعه می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در کاهش یا رشد یک بیماری داشته باشد. ایران نیز با بحران‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی زیادی مواجه است. آلودگی زیست‌محیطی، مصرف غذاهای ناسالم، بی‌تحرکی، رشد افسردگی، افزایش یاس و ناامیدی و کاهش شادی و خنده، بی‌توجهی به سالمندان از سوی جامعه و منزوی شدن، کاهش ارتباطات گفت‌وگو محور در میان اعضای خانواده، افزایش اضطراب و ترس و کاهش اعتماد به‌نفس، بی‌تعادلی در ساعت بیولوژیکی بدن مانند به‌هم‌ریختگی در زمان خواب و بیداری و کاهش مطالعه و ورود اطلاعات عاطفی پراکنده به مغز مانند شنیدن اخبار تلخ چند نمونه از بحران‌های موجود در ایران است که در طول زمان کارکرد سیستم مغز و ذهن را مختل می‌کند.

آلزایمر چه نشانه‌ها و علائمی دارد؟

تشخیص قطعی توسط پزشک ارائه می‌شود. خود فرد مبتلا نمی‌تواند متوجه شود اما اطرافیانش این موضوع را درک می‌کنند. معمولا نزدیکانش را نمی‌شناسد و نام‌ها را جابه‌جا خطاب می‌کند. در پیداکردن آدرس دچار مشکل است و کارکرد ذهنش مثل گذشته نیست.

اطرافیان چگونه می‌توانند به این بیماران کمک کنند؟

کسانی که دچار آلزایمر می‌شوند معمولا خاطرات دوران جوانی را به یاد دارند. دیدن آلبوم خاطرات و صحبت از گذشته می‌تواند تا حدودی آنها را آرام کند. نباید این افراد را وادار به یادآوری خاطراتی کرد که فراموش کرده‌اند. آنها معمولا علاقه‌ای به تغییر شرایط و جابه جایی مکانی ندارند و این کار، آنها را آزرده‌خاطر می‌کند. از طرفی باید مراقب دوز داروهای مصرفی بود که حتما طبق نظر پزشک متخصص باشد.

می‌گویند ورزش‌های ذهنی می‌تواند در کاهش ابتلا به آلزایمر مؤثر باشد. آیا واقعیت دارد؟

یقینا همینطور است. البته نمی‌توان گفت همه کسانی که ورزش‌های ذهنی می‌کنند از فراموشی مصون هستند چون ممکن است بیمار از طرق دیگری مبتلا شده باشد. انجام ورزش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن، تمرینات نورفوربیک ذهنی، تای‌چی و همینطور بازی‌های فکری مانند شطرنج، حل‌معما و جدول، سلول‌های مغز را تقویت می‌کند و دمانس را به تأخیر می‌اندازد.

محققان سال‌هاست به این نتیجه رسیده‌اند که طب مدرن به تنهایی قادر به درمان بسیاری از بیماری‌ها نیست. از همین رو در کشورهای توسعه‌یافته به طب‌های سنتی به‌عنوان مکمل روی آورده‌اند و نتایج مثبتی نیز حاصل شده است. اما چرا هنوز بسیاری از پزشکان ایرانی، ماساژ درمانی و طب سوزنی را به بیماران تجویز نمی‌کنند. مگر نه اینکه آلزایمر ناشی از اختلال خون‌رسانی در بدن است؟

نمی توان به پزشکان ایراد گرفت. چرا که در ایران تحقیقات و پ‍ژوهش مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و روی‌آوردن به این طب فراگیر نشده است. من نیز با شما موافقم که می‌توان از طب سنتی به‌عنوان مکمل بهره برد.

ارائه‌نشدن چنین خدماتی در بیمارستان‌ها و اصولا ناآگاهی بسیاری از پزشکان در این زمینه آسیب‌های جدی را متوجه بیماران می‌کند. آیا بهتر نیست خدمات درمانی مدرن و سنتی به بیماران آلزایمری در یک مرکز و زیرنظر پزشک معالج داده شود تا درمان‌ها انسجام بیشتری پیدا کند؟

تاکنون توجه چندانی به این موضوع از سوی مراکز درمانی نشده است. قطعا اگر درمان‌ها مکمل و در یک راستا باشند موجب تسریع بهبودی بیمار می‌شوند؛ چراکه گاهی استفاده خودسرانه بیماران از روش‌های سنتی روند درمان‌های پزشکی را مختل می‌کند.

براساس نظر ماسایوکی سایونجی- رئیس جامعه بین‌المللی طب پیشگیری- اساس بسیاری از بیماری‌ها ناشی از اختلال و به‌هم‌خوردگی تعادل عمومی بدن است. مثلا او معتقد است که ۹۹‌درصد انسان‌ها دچار جابه‌جایی لگن خاصره هستند. آیا پزشکان ما در ارائه راهکارهای پیشگیری از آلزایمر به این موضوع توجهی دارند؟

در ایران درمان‌ها بیشتر شیمیایی و از طریق داروست و راهکارهای پیشگیری نیز بر توجه به نوع سبک زندگی افراد تأکید دارد. من مطالعه چندانی در این مورد انجام نداده‌ام اما قطعا اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی- قامتی در بهبود عملکرد سیستم عصبی و ذهن تأثیر مستقیمی دارد.

کسانی که دچار آلزایمر می‌شوند معمولا خاطرات دوران جوانی را به یاد دارند. دیدن آلبوم خاطرات و صحبت از گذشته می‌تواند تا حدودی آنها را آرام کند. نباید این افراد را وادار به یادآوری خاطراتی کرد که فراموش کرده‌اند. آنها معمولا علاقه‌ای به تغییر شرایط و جابه جایی مکانی ندارند و این کار، آنها را آزرده‌خاطر می‌کند

منبع:سلامت نیوز