پاداش رفع غم و گرفتاری از مردم

ناطقان:  در اندیشه دینی کمک مادی و معنوی به نیازمندان، درماندگان و گرفتاران، عرصه‌ای است که هر فردی توفیق انجام آن را ندارد مگر آنکه خداوند توفیق آن را نصیب فرد کند؛ از این روست که امام حسین (ع) در یک روایت فرمود: «بدانید که نیازمندی‌های مردم به شما از نعمت‌های الهی بر شماست؛ پس، از این نعمت‌ها خسته نشوید که هر آینه به سوی دیگران سوق یابد؛ اِعلَموا اَنَّ حَوائِجَ النّاسِ اِلَیکُم مِن نِعَمِ اللهِ عَلَیکُم، فَلا تَمَلُّوا النِّعَمَ فَتُحَوَّلَ اِلی غَیرِکُم» (مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۰۹) حال این یاری چه در حد کمک مالی باشد و یا در حد زدودن غم از دل بندگان خدا، توفیقی از جانب خداست که فرد باید شکر آن را به جا بیاورد.

پاداش رفع کردن غم و گرفتاری از مردم

از دیگر سو یاری‌رسانی به همنوعان یکی از ارزش‌های صفاتی محسوب می‌شود که موجبات رشد روحی انسان را فراهم می‌آورد؛ زیرا در این نوع ارزش‌ها ویژگی برتری به نام ایثار و از خودگذشتگی نهفته است. امام کاظم ‏علیه‌السلام در اهمیت آن فرمود: «خداوند در زمین بندگانی دارد که برای برآوردن نیاز‌های مردم می‌‏‌کوشند؛ اینان ایمنی یافتگان روز قیامتند؛ إنَّ لِلّهِ عِباداً فِی الأرضِ یَسعَونَ فی حَوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ یَومَ القِیامَةِ» (الکافی، ج ۲، ص ۱۹۷) نکته قابل توجه در این روایت، قرارگیری آن دسته از افرادی که در برآوردن نیاز‌های مردم در تلاشند، در زمره عباد الله است که این خود مقامی بزرگ محسوب می‌شود. از این جهت نباید چنین عملی را سبک شمرد بلکه باید با نیت خالص بر تداوم چنین عملی اهتمام به خرج داد تا جایی که جزوی از فرهنگ انسان محسوب شود.

از دیگر اثرات معنوی یاری رسانی به درماندگان و گرفتاران، محسوب شدن کفاره گناهان برای انسان‌هاست. در این موضوع امیرالمؤمنین (ع) در یک روایت فریادرسی به درماندگان و افراد غمگین را از کفاره گناهان معرفی کرده و فرمود: «از جمله کفاره‌هاى گناهان بزرگ، به فریاد بیچاره و مظلوم رسیدن و تسلّى دادن به افراد غمگین است؛ مِنْ کَفَّارَاتِ الذُّنُوبِ الْعِظَامِ، إِغَاثَةُ الْمَلْهُوفِ وَ التَّنْفِیسُ عَنِ الْمَکْرُوبِ» (حکمت ۲۴ نهج‌البلاغه)

تَنفیس در این روایت به معنای نفس‌گشایى و مَکروب به کسى اطلاق می‌شود که غصه و غم گلوگیرش کرده است (واژه‌های نهج البلاغه (عمران علی زاده)) خواه غم او در مصیبت عزیزش باشد یا غم بیمارى یا فقر یا شکست در امر تجارت و یا هر غم دیگر؛ و «تنفیس» در جایى که ممکن است عامل غم برطرف شود زدودنش از این طریق خواهد بود؛ مانند زدودن فقر از طریق کمک مالى و آنجا که نمى‌توان عامل آن را برطرف کرد، مى‌توان از طریق تسلى دادن، غم و اندوه را سبک کرد؛ مانند کسى که عزیزش را از دست داده با تسلیت گفتن و دلدارى دادن به وسیله دوستان، غم و اندوهش کاهش مى‌یابد یا برطرف مى‌شود. این‌ها همه مصداق «تنفیس» است.

همچنین «ملهوف» معناى وسیعى دارد که هر فرد مظلوم و بیچاره‌اى را شامل مى‌شود؛ خواه بیمار باشد یا گرفتار طلبکار و یا فقیر نادار و یا زندانى بى‌گناه. کسى که به کمک این گونه افراد بشتابد مى‌تواند عفو الهى را در برابر گناهانى که انجام داده به خود متوجه سازد. در یک جمله کمک‌هاى مردمى در اسلام به هر شکل و به هر صورت اهمیت فوق العاده‌اى دارد؛ هم موجب برکت در زندگى و هم سبب برطرف شدن بلا‌ها و هم کفاره گناهان است. (شرح: پیام امام امیرالمؤمنین (آیت‌الله مکارم شیرازی)). بروز این نوع رفتار در عصر حاضر که مردم با انواع و اقسام مشکلات مادی و معنوی و روانی دست و پنجه نرم می‌کنند، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.