تگرگ در اثر تغییرات ناگهانی هوا به وجود میآید، این فرآیند بیشتر در فصل بهار مشاهده میشود.
ناطقان: تگرگ، را همه می شناسند، برف هایی گوله شده که از آسمان به زمین می بارد!. تگرگ در اصل قطرات باران هستند که یخ زده اند و براثر تغییرات ناگهانی آب و هوا می بارد اما مطلبی که در این میان مطرح می شود این است که چرا اغلب در فصل بهار این پدیده زیبا خودنمایی می کند؟.
تگرگ چیست؟
تَگَرگ یا (Hailstorm) به گونهای از بارش میگویند و در اصل می توان اینگونه گفت که؛ تگرگ قطرههای یخبسته باران است که از آسمان فرو میریزد.
تگرگ در اثر تغییرات ناگهانی هوا بر زمین فرو میریزد و بیشتر در بهار موجب زیان سردرختیها و دیگر محصولهای کشاورزی میگردد و در شمار آفات آسمانی است. علت ایجاد تگرگ برخورد سریع هوای نمناک به لایههای بالاتر و سردتر جو و یخ زدن ذرات بخار آب است.
قطر تگرگها در حدود ۵ تا ۵۰ میلیمتر است و بیشتر از ابرهای کومولونیمبوس (کومهایبارا) که اغلب با رعد و برق همراه باشد، میبارد. تگرگ از یک هستهٔ مرکزی سفیدرنگ تشکیل شده که رشتههای سفید زیادی دور آن را فرا گرفته است. این رشتهها نیز با پوستهٔ نازکی از یخ احاطه شدهاند.
چرا در زمستان تگرگ نمیبارد؟!
اگر دقت کرده باشید تگرگ بیشتر در فصل بهار میبارد. براساس نظر برخی از دانشمندان هرگاه باران یخ بزند، برف پدید میآید و اگر در این هنگام با آب و هوا آمیخته شود، تگرگ تولید میشود.
بر اساس دیدگاهی منسوب به فیثاغورس و پیروانش، تگرگ هنگامی میبارد که ذرات آب با کمک گرمای هوا به جایی بالاتر از محل پدید آمدن برف و باران برسد؛ جایی که به واسطۀ نرسیدن «بازتاب پرتوهای خورشید از زمین» بسیار سرد است. در زمستان گرمای هوا معمولاً چنین توانی ندارد، در نتیجه تگرگ بیشتر در بهار و پاییز میبارد تا زمستان!
فواید و مضرات بارش برف در بهار
بارش تگرگ و تشکیل تگرگ در فصل بهار در زمان مناسب آن و با بارش کم و دانههای یخی ریز میتواند برای محصولات کشاورزی مفید باشد و به آبیاری آنها کمک کند، اما در بیشتر موارد این بارشها به صورت دانههای درشت یخی هستند که با شدت و فاصله زمانی کمی میبارند و به دلیل یخ بودن، درشت بودن و شدت بارش میتواند آسیبهای جدی را به محصولات کشاورزی وارد کند.
اگر میزان بارش تگرگ در فصل بهار زیاد باشد موجب میشود تا محصولات آسیب ببینند بارش تگرگ برای محصولات سر درختی مانند سیب، گیلاس زردآلو و … در فصل بهار موجب میشود تا شکوفههای این درختان با شدت برخورد تگرگ از بین بروند و با ریختن شکوفه درختان دچار آسیب میشوند و محصولات کم باری را در سال برای کشاورزان دارند.
علت علمی تشکیل تگرگ
علت علمی تشکیل تگرگ صاعقه و برخورد شدیدی است که هوای نمناک با لایههای هوا در سطوح بالا دارد سطوح بالایی هوا در فصل بهار دارای جوی سرد و یخ هستند که موجب میشود تا قطرات نمناک هوا در این سطوح یخ ببندد و به صورت بارش یخی به زمین فرد آیند.
به طور میانگین قطر تگرگهای بارشی ۵- ۵۰ میلی متر هستند و از نوع ابرهای کومولونیمبوس که ابرهای کومهای بار هستند میبارد که با رعد و برقهای پر صدا نیز همراه است. تگرگ دارای یک هسته مرکزی است که موجب تشکیل شدن آن شده است این هسته سفید رنگ رشتههای مختلفی را در طولهای مختلف تشکیل میدهد که موجب شکل گیری و بزرگتر شدن تگرگ میشود. رشتههای تشکیل شده از هسته مرکزی سفید با استفاده از پوستههای نازک یخی احاطه میشوند و به شکل دایرهای شکل میگیرند این دانهها با استفاده از میکروسکوپهای مخصوص دیده بررسی میشوند و دارای تصاویری بسیار زیبا و شگفت انگیز هستند.