حزب بعث از قدرت در عراق سهم می‌خواهد

ناطقان: «محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران با اشاره به پایان ضرب‌الاجل انتخاب نخست‌وزیر عراق اظهار کرد: با وجود پایان ضرب‌الاجل تعیین نخست‌وزیر در عراق، همچنان همه چیز در ابهام به سر می‌برد. این اولین بار است که نخست‌وزیر عراق استعفاء می‌دهد اما قانونگذاران به اتفاق نظر می‌گویند که عادل عبدالمهدی به دلیل اینکه از سمت خود کناره‌گیری کرده، پس از مهلت ۱۵ روزه برای تعیین نخست‌وزیر جدید، نمی‌تواند عهده‌دار وظایف نخست‌وزیر باشد و دولت را هدایت کند. عده‌ای دیگر مخالف نظر طیف اول هستند و معتقدند عبدالمهدی می‌تواند به مدت یک سال کابینه عراق را به صورت غیر رسمی راهبری کند. همین موضوع به روشنی نشان می‌دهد که اختلاف نظر در پارلمان تا چه حد زیاد است و به همین دلیل بعید می‌دانم مشکلات عراق و خصوصاً انتخاب نخست‌وزیر ظرف چند روز آینده به سرانجام برسد.

وی ادامه داد: احتمال اینکه عادل عبدالمهدی به عنوان هدایت کننده موقت کابینه به کار خود ادامه دهد بسیار زیاد است؛ چراکه علاوه بر اختلاف میان احزاب و طیف‌های مختلف سیاسی، معترضان همچنان در خیابان‌های بغداد به دنبال گزینه‌ای هستند که مطالباتشان را پاسخ بدهد. معترضان عراقی خواهان آن هستند که نامزد نخست‌وزیری، حزبی نباشد و به صورت مستقل عمل کند. این در حالی است که در پارلمان عراق، ساعت به ساعت اسامی مختلفی برای نامزدی گزینه نخست‌وزیری اعلام می‌شود اما باز هم مشخص نیست که چه اتفاقی رخ خواهد داد. به عنوان مثال اسامی اشخاصی مانند «توفیق حمود الیاسری» و «علی علاوی» به عنوان نامزدهای نخست‌وزیر آینده ارائه شده‌اند و همچنین «فائق الشیخ علی» هم از نامزدی خودش برای این پست از طریق ارائه نامه‌ای رسمی به رئیس‌جمهوری خبر داده است. این وضعیت کاملاً نشان می‌دهد که اوضاع عراق پیچیده‌تر از گذشته است.

این کارشناس مسائل عراق با بیان اینکه عدم معرفی نامزد از سوی ائتلاف سائرون باعث وخیم‌تر شدن اوضاع سیاسی عراق شده است، گفت: در دولت‌های قدیم، مشکل کابینه وجود داشت و اختلاف نظرهای زیادی در مباحث مختلف صورت می‌گرفت اما واقعیت این است که تا به این حد شاهد به هم ریختگی در بغداد نبودیم. اینکه مقتدی صدر رسما اعلام کرده که برای تصدی نخست‌وزیری، نامزد معرفی نمی‌کند یکی از مسائلی است که بحران عراق را عمیق‌تر کرده است. با کناره‌گیری صدر و ائتلاف سائرون شاهد آن هستیم که فراکسیون البناء (متشکل از الفتح، دولت القانون و...) به میدان آمده و در حال معرفی گزینه‌های خود است؛ اما هر شخصی که از سوی آنها معرفی می‌شود توسط صدر بایکوت می‌شود.

صدقیان افزود: در راستای این وضعیت غبار آلود برخی از گروه‌ها و محافل خارج از پارلمان و حتی خارج از خاک عراق دست به اعمال فشار زده‌اند تا وضعیت موجود در عراق به همین شکل باقی بماند. آنها در خارج از عراق نمی‌خواهند وضعیت و بحران فعلی سر و سامان بگیرد و به همین جهت به دنبال افزایش ناامنی در عراق هستند و در این مسیر می‌کوشند تا شیعیان را مورد اهداف سیاسی خودشان قرار دهند. این روند از منظر آنها باید تا حدی پیش برود که شکاف میان حشدالشعبی و مردم به بالاترین حد خود برسد و نهایتا فراکسیون البناء (به خصوص جناح الفتح) را مورد هدف قرار دهند. معتقدم در وضعیت کنونی ابهام‌های بسیاری وجود دارد؛ سوال این است که چه کسی به عنوان گزینه مشروع، مورد قبول احزاب و مردم است؟ اگر این گزینه‌ها را در داخل عراق قبول کردند، آنها چگونه می‌خواهند از خارج کشور چراغ سبز دریافت کنند؟ حتی سوال بسیار مهم این است که اگر نخست‌وزیر جدید روی کار آمد، آیا توان تشکیل کابینه را دارد و مخالفانش می‌گذارند کار خود را پیش ببرد یا خیر؟

وی در پایان خاطرنشان کرد: اینها پرسش‌هایی است که تاکنون بدون جواب مانده است و فکر می‌کنم پاسخ این پرسش‌ها فعلاً وجود ندارد؛ چراکه اگر نامزد معرفی شده با ایران (به عنوان یک همسایه استراتژیک) روابط خوبی داشته باشد، بدون تردید لابی عربستان، آمریکا و حتی اسرائیل آن را مورد هدف قرار خواهند داد. تحلیل‌های زیادی در مورد فضای فعلی عراق به صورت روزانه منتشر می‌شود اما من معتقدم که اراده آمریکا، عربستان و حتی حزب بعث عراق در این تحلیل‌ها نادیده گرفته می‌شود. باید به این درک برسیم که ایالات متحده، سعودی‌ها و بعثی‌ها به صورت تمام قد در حال متشنج کردن فضای سیاسی و امنیتی عراق هستند. مساله بسیار مهمی که در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اخیراً «خضیر المرشدی»، نماینده حزب بعث عراق و سخنگوی رسمی این حزب اعلام کرده که اگر با بعث مصالحه شود، هیچ اتفاق مثبتی روی نخواهد داد. این اظهارات به خوبی نشان می‌دهد که بعثی‌ها همچنان به دنبال سهم‌خواهی در عرصه سیاسی عراق هستند و همین موضوع می‌تواند اوضاع را به جاده انحرافی بکشاند.