آیین‌ لرستانی‎ها در محرم

ناطقان: مردم استان در ایام محرم هر کدام به‌نوعی ارادت خود را به امام حسین(ع) و مقوله عاشورا به اثبات می‌رسانند، به‌طوری‌که مرد و زن پیر و جوان در مراسمی که بیشتر با همان شیوه سنتی برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند.

جوانان لرستانی از همان روزهای اول محرم با برپا کردن خیمه‌های عزاداری و نصب پلاکارد در ‌جای جای این ‌است‍‍ان‌ شیعه‌نشین ‌بار دیگر ح‍‍ال‌ و ‌ه‍وای‌ ‌ع‍‍اش‍ورای‍‍ی‌ را ب‍ه‌ ت‍ص‍وی‍ر م‍‍ی‌ک‍ش‍‍ان‍ن‍د.

مردم استان لرستان آئین‌های ویژه‌ای در ماه محرم و صفر دارند که از جمله آن می‌توان به حضور مردم به ویژه جوانان برای عزاداری در خ‍ی‍‍اب‍‍ان‌ه‍‍ا و ک‍وچ‍ه‌ه‍‍ا در ق‍‍ال‍ب‌ ‌ه‍یئت‌ه‍‍ای‌ س‍ی‍ن‍ه‎زن‍‍ی‌ و زن‍ج‍ی‍رزن‍‍ی‌ اشاره کرد.

مداحان اهل‌بیت عصمت و طهارت در این استان در ماه محرم نقش مؤثری در تشکل هیئت‌های عزاداری دارند، مداحان از خواندن نوحه‌های قدیمی با گویش لری همانند شعر «اه خدا مه اکبر شیری زبو گم کردمه، دِ مین دریای خی دور گرو گم کردمه»، یعنی "ای خدا من اکبر شیرین زبان گم کرده‌ام، در میان دریای خون آن گوهر گرانبها و کم پیدا گم کرده‌ام"، استفاده می‌کنند، این‌گونه نوحه‌های محلی شیرینی خاصی به عزاداری‌های لرستان داده است.

پختن حلیم، آش و حلوای نذری، تهیه شربت و شیرینی و شیر داغ و توزیع نذورات در بین هیئت‌های عزاداری از جمله آیین‌هایی است که در ایام محرم و صفر توسط مردم این خطه از کشورمان انجام می‌شود. برخی از افراد خیر با قربانی کردن گاو و گوسفند و تهیه غذای نذری هیئت‌های عزاداری را به صرف شام یا نهار دعوت می‌کنند.

‌آی‍ی‍ن‌ه‍‍ا و س‍ن‍ت‌ه‍‍ای‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‍‍ی‌ ب‍ه‌وی‍ژه‌ در روز ت‍‍اس‍وع‍‍ا و ‌ع‍‍اش‍ورای‌ ح‍س‍ی‍ن‍‍ی‌ در این استان برگزار می‌شود ک‍ه‌ چ‍‍ه‍ل‌ م‍ن‍ب‍ر و گ‍ِل‌ان‍دود ک‍ردن‌ از جمله این آیین‌هاست.

‌چ‍‍ه‍ل‌ م‍ن‍ب‍ر آی‍ی‍ن‌ وی‍ژه‌ بانوان‌ ل‍رس‍ت‍‍انی‌ در روز ت‍‍اس‍وع‍‍اس‍ت‌ ک‍ه‌ ب‍‍ا پ‍‍ای‌ ب‍ره‍ن‍ه‌ و ن‍ق‍‍اب‌ ب‍ر ص‍ورت‌ ۴۰ ش‍م‍‍ع‌ در ۴۰ منبر یا م‍ج‍ل‍س‌ ‌ع‍زاداری ‌ام‍‍ام‌ ح‍س‍ی‍ن‌(‌ع‌ ) روش‍ن‌ می‌کنند ت‍‍ا ‌از ‌ای‍ن‌ طری‍ق‌ ب‍‍ا راز و ن‍ی‍‍از ب‍‍ا م‍‍ع‍ب‍ود ی‍ک‍ت‍‍ای‌ خ‍ود، ن‍ی‍‍ازه‍‍ا و حاج‍ت‌ خ‍ود را ب‍رآورده‌ ک‍ن‍ن‍د.

در ‌ای‍ن‌ س‍ن‍ت‌ دی‍ن‍‍ی‌ زن‍‍ان‌ ‌از ‌اب‍ت‍دا ت‍‍ا ‌ان‍ته‍‍ای‌ این ‌آی‍ی‍ن‌ با نیت‌های درونی خود مهر سکوت بر لب می‌زنند و ت‍ن‍‍ه‍‍ا ب‍‍ا زمزمه و ذک‍ر ک‍ل‍م‍ه‌ ‌ال‍ل‍ه‌ و ی‍‍ا ف‍رس‍ت‍‍ادن‌ ص‍ل‍وات‌ ب‍ر م‍ح‍م‍د(ص‌) و خ‍‍ان‍دان‌ پ‍‍اک‍ش‌ م‍س‍ی‍ر ح‍رک‍ت‌ خ‍ود را ‌ادام‍ه‌ م‍‍ی‌ده‍ن‍د. همچنین در روز تاسوعای حسینی جوانان پرشور و دوستدار ائمه اطهار در لرستان به تدارک ‌آم‍‍اده‌ ک‍ردن‌ خ‍‍اک‌ وی‍ژه‌ ‌ع‍زاداری‌ روز ‌ع‍‍اش‍ورا می‌پردازند ‌تا در این روز تمام بدن خود را به گل آغشته کنند و در ماتم سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) به عزاداری بپردازند.

خ‍‍اک‌ وی‍ژه‌ ‌ع‍زاداری‌ اباعبدالله الحسین توسط جوانان لرستانی ‌از ب‍ی‍‍اب‍‍ان‌ه‍‍ای‌ ‌اطراف‌ ت‍‍ه‍ی‍ه‌ می‌شود و پ‍س‌ ‌از ‌غربال و ال‍ک‌کردن، آن را با ‌ع‍طر و گ‍لاب‌ معطر می‌کنند ‌و خاک آماده شده را در حوضچه‌های مخصوص با آب گرم به گل تبدیل می‌کنند و اقشار مختلف مردم پس از اقامه نماز صبح روز دهم محرم(عاشورا) با خلوص نیت، خود را گِل‌اندود می‌کنند.

عزاداران حسینی پس از گل مالان خود در کنار آتش‌هایی که به همین مناسبت روشن کرده‌اند، بدن خود را خشک می‌کنند و سپس در دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در خیابان‌های شهر به راه می‌افتند و با ذکر مصیبت و نوحه سرایی و سینه زنی عزاداری خود را به اوج می‌رسانند.

س‍ن‍ت‌ گ‍ل‌ان‍دود در روز ‌ع‍‍اش‍ورای‌ ح‍س‍ی‍ن‍‍ی‌ ی‍ک‍‍ی‌ ‌از س‍ن‍ت‌ه‍‍ای‌ ب‍س‍ی‍‍ار ق‍دی‍م‍‍ی‌ رای‍ج‌ در م‍ی‍‍ان‌ م‍ردم‌ ل‍رس‍ت‍‍ان‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ن‍وع‌ ‌ع‍زاداری‌ روز ‌ع‍‍اش‍ورای‌ م‍ردم‌ ‌ای‍ن‌ خ‍طه‌ را ‌از دی‍گ‍ر م‍ن‍‍اطق‌ ک‍ش‍ور م‍ت‍ف‍‍اوت‌ ک‍رده‌ ‌اس‍ت‌.

‌م‍ردم‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ب‍‍ا طل‍وع‌ ‌آف‍ت‍‍اب‌ دس‍ت‍ه‌ دس‍ت‍ه‌ پ‍س‌ ‌از ‌اج‍رای‌ س‍ن‍ت‌ وی‍ژه‌ گ‍ل‌ ‌ان‍دود ک‍ردن‌ ک‍ه‌ خ‍‍اص‌ ‌ع‍‍اش‍وراس‍ت‌ ب‍ه‌ م‍راس‍م‌ س‍وگ‍واری‌ و ‌ع‍زاداری‌ ح‍س‍ی‍ن‍‍ی‌ ش‍ور دی‍گ‍ری‌ م‍‍ی‌ب‍خ‍ش‍ن‍د.

‌ع‍زاداری‌ م‍ردم‌ استان لرستان به ویژه شهر خرم‌آباد در روز ‌ع‍‍اش‍ورا ت‍‍ا ظ‍ه‍ر ‌ادام‍ه‌ دارد و م‍ردم‌ ‌ع‍زادار پ‍س‌ ‌از ق‍رائ‍ت‌ زی‍‍ارت‌ ‌ع‍‍اش‍ورا، ن‍م‍‍از ظ‍ه‍ر ‌ع‍‍اش‍ورا را ‌اق‍‍ام‍ه‌ م‍‍ی‌ک‍ن‍ن‍د.

آئین‌های عاشورایی خاصی نیز در سایر شهرهای استان با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود، همچون تشکیل حلقه عزا در مقابل مساجد تکایا و حسینیه‌ها با ذکر حسین وای، مراسم گل‌گیران و مجالس روضه‌خوانی و تعزیه‌خوانی که از واپسین روزهای ماه ذی‌الحجه آغاز می‌شود و تا پایان دهه نخست محرم ادامه می‌دهند.