شرایط اهداى خون چیست؟

شرایط اهدای خون

حداقل سن 18 سال تمام و حداكثر 60 سال (اهداكنندگان مستمر تا 65)

حداقل وزن 50 كيلوگرم

فواصل اهداءخون هر هشت هفته يک بار مشروط به آنكه تعداد دفعات آن در طول يک سال از چهار بار تجاوز نکند.

همراه داشتن اصل كارت شناسايی (شناسنامه، گواهينامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی الزامی است).

درجه حرارت: درجه حرارت دهان نباید بیشتر از ۵/ ۳۷ درجه سانتی گراد باشد.

نبض: پزشک مرکز اهدای خون، حداقل برای مدت ۱۵ ثانیه نبض اهدا کننده را شمارش می کند و به طور معمول تعداد نبض بین ۵۰ تا ۱۰۰ عدد در دقیقه جهت اهدای خون مورد قبول است. اهدا کنندگانی که تعداد نبض کمتر از ۵۰ عدد در دقیقه دارند‏ تنها در صورتی پذیرفته می شوند که ورزشکار حرفه ای یا قهرمانی باشند.

فشار خون: فشار خون بیشینه ( سیستولیک) باید مابین ۹۰-۱۸۰ میلی متر جیوه و فشار خون کمینه (دیاستولیک) باید مابین ۵۰- ۱۰۰ میلی متر جیوه باشد. فشار خون بیشینه نباید بیشتر از ۱۸۰ میلیمتر جیوه و فشار خون کمینه نباید بیشتر از ۱۰۰ میلیمتر جیوه باشد. اهدا کنندگانی که فشار خون بیشینه بیش از ۱۸۰ میلی متر جیوه و فشار خون کمینه بیش از ۱۰۰ میلی متر جیوه دارند‏ فقط پس از ارزیابی پزشک مرکز اهدای خون، پذیرفته می شوند.

درصورت وجود سابقه موارد زير حتماً پزشک انتقال خون را در جريان قرار دهيد:

. آلرژی ها : تب يونجه و . . . .

· مصرف دارو

· سابقه بيماری های قلبی و عروقی ـ ريوی ـ كليوی ـ كبدی

· سابقه تزريق خون و فرآورده های آن 

· سابقه غش ـ صرع ـ تشنج

· سابقه اعتياد به مواد مخدر تزريقی

· سابقه اعمال جراحی

· سابقه رفتارهای پر خطر

· سابقه خالكوبی ـ حجامت ـ تاتو

· سابقه زردی يا يرقان در خود و خانواده

مراحل اهدای خون

1- ورود:

بعد از ورود به بخش اهداكنندگان تابلوی پيام انتقال خون و همچنين پمفلت های قرار گرفته در اختيارتان را مطالعه کنید.

داوطلب اهدا ممکن است پس از مطالعه تابلوی پيام انتقال خون ويا پمفلت های موجود از اهدا خون انصراف داده و بدون هيچ گونه توضيحی سازمان را ترک کند. همچنين ممکن است داوطلب پس از مطالعه و قبل از اعلام انصراف به صورت خصوصی با پزشک اهداکنندگان مشورت کند.

2- ثبت نام:

ثبت نام با كارت شناسايی معتبر عكس دار صورت می گيرد ( اعلام كدملی و كدپستی بسيار مهم می باشد) سپس ليبل اهدا و برگه خودحذفی محرمانه به اهداكننده ارائه می گردد.

3- انجام تست هموگلوبين:

در اين مرحله ميزان هموگلوبين اهداكننده اندازه گيری مي گردد.

4- معاينه و مشاوره پزشكی:

در اتاق معاينه توسط پزشک، نبض، فشار خون و وزن شما اندازه گيری می شود و از نظر كم خونی نتيجه آزمايش هموگلوبين بررسی و سپس سوالاتی در مورد بيماری ها و داروها و رفتارهای شخصی از شما پرسيده خواهد شد. (مرحله مشاوره) اين اهميت را دارد که شما بدانيد، بخش مهمی از تضمين سلامت خون و فرآورده های آن وابسته به دقت و صداقت داوطلبين در پاسخگوئی به پزشک اهداكنندگان در مورد سوابق بيماری، رفتارهای شخصی و يا مواجهه با عوامل خطر ساز می باشد.

5 ـ اخذ رضايت نامه:

پس ار تأييد سلامت فرد توسط پزشک، رضايت نامه اهدا توسط داوطلب اهدا خون امضا خواهد شد.

6- مرحله خودحذفی محرمانه:

داوطلب بعد از مطالعه بروشور خودحذفی و معاينه و مشاوره پزشكی و اطلاع كامل از مطالب مربوط به رفتارهای پرخطر همان گونه که در پايين فرم ثبت نام توضيح داده شده است در مورد مصرف و يا عدم مصرف خون اهدايی نظر خود را اعلام می نمايد.

- در صورت انتخاب گزينه بله، خون اهداکننده پس از تأييد آزمايشات غربالگری مورد استفاده قرار می گيرد.

- در صورت انتخاب گزينه خير، با وجود انجام آزمايشات غربالگری، خون اهداکننده از چرخه مصرف خارج می گردد.

7- مرحله اهدا خون:

داوطلبين پذيرفته شده به سالن خون گيری راهنمايی می شوند و توسط تكنيسين خونگيری، در شرايط استريل و با استفاده از وسائل يک بار مصرف انجام می گيرد و ظرف مدت 10-5 دقيقه يک واحد خون از شما اخذ خواهد شد.

8- استراحت و پذيرايی:

اهداكننده حدود 15-10 دقيقه بعد از اهدای خون، بر روی تخت استراحت می نمايد و سپس پذيرايی به عمل مي آيد.

زمان متوسط برای همه مراحل اهدای خون حدود 30 دقيقه می باشد.

9- اطلاع رسانی تلفنی (Call back ):

با ارائه بروشور مربوطه ضمن ارائه توصيه های پس از اهدای خون از اهداكننده درخواست می گردد تا در صورت بروز علائم مربوط به ابتلا به هر گونه بيماری عفونی در طی روز های آينده و يا اعلام هرگونه سوابق پزشكی فراموش شده نظير سابقه مصرف داروييی ... ، انتقال خون استان تهران را به منظور حذف خون اهدايی در جريان امر قرار دهد.

چه کسانی نباید خون اهدا کنند؟

اهدای خون کاری نیکوکارانه برای نجات همنوعان است اما گاه به جای افراد سالم، کسانی سراغ اهدای خون می‌روند که به جای کمک به سلامت دیگران ممکن است تهدیدکننده زندگی آنها شود.

*بیماران دارای سابقه قلبی و عروقی، ریوی شدید مانند آسم، سکته مغزی، تشنج و قندی وابسته به انسولین

*افراد با سابقه ابتلا به بیماری های عفونی مانند هپاتیت بی، هپاتیت سی و یا ایدز

*افرادی که حتی برای یک بار به خود مواد مخدر تزریق کرده اند

*مبتلایان به بیماری هموفیلی یا هرگونه فاکتور انعقادی دیگر

*کسانی که هرگونه فعالیت جنسی مشکوک داشته اند

*افرادی که تزریق خون، پیوند اعضاء یا بافت داشته اند تا یکسال مجاز به اهدای خون نیستند

*کسانی که خالکوبی یا حجامت کرده یا گوش یا قسمت دیگری از بدن خود را بتازگی سوراخ کرده اند

*افرادی که در معرض حوادث شغلی (حرفه پزشکی و دندانپزشکی) مانند فرورفتن سوزن در بدن قرار گرفته اند

*فردی که الکترولیز کرده یا درمان طب سوزنی انجام داده است

* مبتلایان به بیماری مقاربتی یا کسانی که تحت درمان قرار گرفته اند و یا بیشتر از ۷۲ ساعت در بازداشتگاه بوده اند نباید خون اهدا کنند .

*افراد مشکوک به بیماری‌های خطرناک

به دلیل آنکه سازمان انتقال خون به صورت رایگان برخی از آزمایش‌های عفونی مربوط به بیماری های ایدز، هپاتیت ‌B و هپاتیت C را بر روی خون اهداکنندگان انجام می دهد، برخی افراد در زمان احساس بیماری یا مشکوک شدن به آن با اهدای خون خود قصد انجام این نوع ازمایشات را به صورت رایگان دارند. اما باید بدانید این آزمایش ها به خصوص آزمایشات مربوط به بیماری ایدز در مراکز تعیین شده ای در سطح شهر به صورت رایگان در اختیار افراد قرار می گیرد. در نتیجه خواهشمندیم با یک اقدام خودخواهانه جان یکسری افراد را به خطر نیندازید.

اگر افراد در دوره پنجره، خون خود را اهدا کنند آزمایش‌های کنونی نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. در تشخیص اغلب بیماری های عفونی، مبنای آزمایش های رایج طبی پیدا کردن آنتی بادی ضد عوامل بیماری زا در خون های آزمایش شده است و نه پیدا کردن خود این عوامل. 

از زمان ورود عامل بیماری زا به بدن فرد آلوده تا ساخته شدن آنتی بادی ضد آن ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها طول بکشد. در واقع دربیماری هایی مانند هپاتیت B، C و ایدز که با خون سرایت می یابند، از زمانی که ویروس بیماری زا وارد بدن می شود تا زمانی که بیماری توسط آزمایش خون قابل شناسایی شود، مدت زمانی طول می کشد. این زمان را «دوره پنجره» می نامند.

در این دوره گرچه در خون افراد ویروس وجود دارد ولی نتیجه آزمایش آن ها منفی است. چنانچه این خون به فردی تزریق شود می تواند سبب انتقال بیماری به فرد دریافت کننده خون شود.

توصیه های بهداشتی پس از اهدای خون

- بعداز اهدای خون به مدت 10 تا 15 دقیقه بر روی تخت خونگیری استراحت کنید. قبل از اجازه کارشناسان مراکز اهدای خون از تخت خونگیری بلند نشده ومحل خونگیری را ترک نکنید.

- به هنگام بلند شدن ، از تخت به عنوان تکیه گاه استفاده نکنید و با تکیه بر دستی که از طریق آن خون اهدا کرده اید، بلند نشوید. همکار ما برای بلند کردن شما از روی تخت به شما کمک می کند.

- بعداز استراحت ، پذیرائی مختصری با شربت و شیرینی انجام می شود که اولا به تطابق بدن شما با حجم خونی که اهدا کرده اید کمک می کند و دوم آنکه بعداز اهدای خون، باعث توقف بیشتر شما برای دقایقی دیگر، در محل خونگیری می شود که زمانی مناسب را برای مراقبت های پزشکی وانتقال توصیه های بهداشتی توسط کارشناسان ما به شما فراهم می سازد.

- بعداز اهدای خون می توانید بلافاصله به کار و زندگی روزمره خود برگردید و حتی می توانید فعالیت های بدنی روزانه ، نظیر پیاده روی را نیز انجام دهید. منوط بر آنکه تا 24 ساعت به دستی که از طریق آن خونگیری انجام شده است ، فشار وارد نکنید واز انجام کارهای سنگین وبلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید ، تا ناحیه سوزن دچار کبودی ویا خونریزی نشود.

- تا 24 ساعت اقدام به انجام ورزش ( بغیر از پیاده روی ) و تمرینات بدنی سنگین نکنید.

- درصورتی که خلبان هواپیما و یا راننده وسایط نقلیه سنگین هستید، تا 24 ساعت پس از اهدای خون ، رانندگی با وسایط نقلیه سنگین ویا هدایت هواپیما توصیه نمی شود.

- تاچندساعت ، چسبی را که در محل ورود سوزن خونگیری زده شده است برندارید.

-  طی 24 ساعت آینده و به ویژه 2 ساعت اول ، مایعات بیشتری صرف کنید.

- بعداز اهدای خون ، مصرف اضافی هیچ گونه مواد غذایی مکمل و مقوی ضرورت ندارد  و حجم و سلول های خون شما به طور خودکار جایگزین می شود. به هرحال درصورتی که تمایل دارید سلول های خونی شما سریع تر جبران شود ، مصرف محدود قرص های حاوی ترکیبات آهن و ویتامین ث در طی روزهای بعداز اهدای خون ، با مجوز پزشک مستقر در واحد اهدای خون و با میزانی که او تعیین می کند ، بلامانع است . باید دانست که حجم مایع خون اهدایی شما طی 24 ساعت و تعداد گلبول های قرمز خون شما نیز حداکثر در عرض 4-2 هفته توسط بدن شما جبران می شود.

- اگر سیگاری هستید ، حداقل تا یک ساعت پس از اهدای خون سیگار نکشید.

- ممکن است بعدا مقداری کبود شدگی جزئی در ناحیه ورود سوزن ایجاد شود که بدلیل جمع شدن اندکی خون ، در بافت های اطراف محل خونگیری می باشد جای نگرانی نیست چون این کبودی در عرض 3-2 روز خودبخود برطرف خواهد گردید.

- اگر از محل خونگیری ، هرگونه خونریزی مشاهده گردید کافی است دست خود را بالا نگه داشته وبه کمک یک گاز استریل ویا پارچه ای تمیز وبا نیروی برآمدگی گوشتی کف دست خود به آن فشار آورید تا خونریزی متوقف شود درصورت ادامه یافتن خونریزی به پایگاه اهدا خون مراجعه کنید.

- اگر در طی روز یا روزهای بعد در ناحیه ورود سوزن خونگیری دردی احساس کردید درصورت نیاز می توانید از مسکن های معمولی نظیر استامینوفن ویا بروفن استفاده کنید ( بروفن را با شکم خالی مصرف نکنید ) اگر درد شدید بود به پایگاه انتقال خون مراجعه کنید.

- اگر در طی 2 هفته پس از اهدای خون ، دچار هر نوع بیماری بویژه بیماری های عفونی شدید ، حتما به پایگاه انتقال خون اطلاع دهید. شاید لازم باشد تا از ورود خون اهدایی شما به چرخه مصرف خون جلوگیری شده ویا آزمایشات تکمیلی ، بطور رایگان توسط سازمان انتقال خون بر روی خون شما انجام شود.

- اگر در طی 6 ماه پس از اهدای خون ، دچار یرقان ویا هر نوع بیماری عفونی منتقله از راه خون و تماس جنسی ،نظیرایدز،سفلیس و... شدید ، حتما پایگاه انتقال خون را در جریان قرار دهید.

- عده ای از اهداکنندگان ، در مورد کاهش وزن بواسطه اهدای خون سوال می کنند؛  باید دانست که با اهدای خون تا نیم کیلوگرم از وزن بدن به طور موقت کم می شود که مربوط به حجم خون اهدا شده است واین کاهش خفیف در وزن ، بلافاصله با صرف آبمیوه و شیرینی ویا مصرف غذا در همان روز جبران می شود.