شرایط استرداد هدایای دوران نامزدی

ناطقان: در برخی از خانواده‌ها دوره آشنایی قبل از عقد اندکی طولانی می‌شود، که در عرف از آن به عنوان دوران نامزدی یاد می‌شود. علیرغم اعتماد متقابلی که بعضاً در این دوره میان طرفین حاصل می‌شود، از نظر قانونی نامزدی تکلیفی از جهت ایجاد علقه زوجیت بوجود نمی‌آورد.

این دوره بخصوص اگر طولانی شود، روابط عاطفی خاصی را بدنبال داشته و بین طرفین هدایایی نیز رد و بدل می‌شود. متعاقباً اگر این آشنایی به عقد و ازدواج منتهی نشود، مشکلات عاطفی، معنوی و بعضاً حقوقی برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند. چنانچه در دوران نامزدی حدود شرعی و عقلایی روابط رعایت شود، تا اندازه‌ای از بروز مشکلات ناشی از بهم خوردن آن جلوگیری خواهد شد.

حال سوال این است که آیا استرداد هدایای قبل از ازدواج امکان پذیر است؟ برای پاسخ باید گفت: به موجب قانون مدنی هر یک از نامزد‌ها می‌توانند در صورت بر هم خوردن وصلت، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده شده، مطالبه کنند؛ و اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود، مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.

شرایط استرداد هدایای قبل از ازدواج:

۱- وصلت منظور بهم خورده و بنا نباشد که ازدواج صورت گیرد. در این صورت هدایایى که هر یک از طرفین به طرف دیگر و خانواده او داده است قابل مطالبه و استرداد خواهد بود.

۲- این هدایا به منظور و در راستاى وصلت طرفین و نه به انگیزه دیگرى تقدیم شده باشد.

۳- چنانچه عین هدایا موجود است، عین قابل مطالبه و استرداد است، اما چنانچه عین موجود نیست، صرفاً قیمت هدایایى قابل مطالبه است که عادتاً نگاه داشته مى شود.

به عنوان مثال، هدایای مصرف شدنى که با مصرف عین آن از بین مى رود، مانند عطر و ادکلن از شمول این بند خارج است.

۴- قیمت هدایاى نگاه داشتنى که تلف شده اند، در صورتى قابل مطالبه است که با تقصیر هدیه گیرنده تلف شده باشد.

۵- به هم خوردن وصلت به دلیل فوت یکى از طرفین نباشد.

در صورتی که انحلال نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزد‌ها باشد، اگر هدایا موجود باشد، حکم آن تفاوتی نداشته و باز هم می‌توان هدایا را مسترد کرد.

این در حالی است که چنانچه هدایا موجود نباشد (چه به صورت عمدی یا غیر عمد) درخواست استرداد قیمت آن‌ها توجیه قانونی نداشته و عمل نخواهد شد.