بررسی و معرفی رشته گفتار درمانی

ناطقان:رشته گفتار درمانی از جمله رشته‌های زیر مجموعه‌ علوم توانبخشی است که با هدف کمک به بهبود افراد دارای اختلالات گفتاری و زبانی ایجاد شده است و امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا به معرفی این رشته و دروس تخصصی آن بپردازد.

معرفی رشته گفتار درمانی و کاربرد آن

رشته گفتار درمانی از زیر مجموعه‌های علوم توانبخشی محسوب می شود که در گروه رشته‌های پیراپزشکی قرار گرفته است.

البته این رشته را شاخه‌ای از روانشناسی هم می‌دانند، به این دلیل که از طریق صحبت کردن در جهت بهبود و اصلاح اختلالات رفتاری می‌پردازد.

در واقع هدف از ایجاد رشته گفتار درمانی کمک کردن به بهبود افرادی است که اختلالات گفتاری و زبانی، اختلالات درکی، مشکلات بلع، اختلالات صوت و اختلالات تلفظی دارند و یا کمک به بیمارانی که به دلیل آسیب‌های مغزی قدرت تکلم خود را از دست داده اند و همچنین یاری کردن عقب ماندگان ذهنی برای برقراری ارتباط کلامی هم از دیگر موارد مرتبط با رشته گفتار درمانی است؛ بنابراین گفتار درمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان به بررسی انواع اختلالات گفتار و زبان و نیز روش‌های تشخیص و درمان اختلالات می‌پردازد.

متخصصان گفتار درمانی در وهله اول آسیب‌هایی را که توسط عامل ژنتیکی یا اکتسابی به گفتار و زبان وارد شده تشخیص می‌دهند و در وهله دوم به ارزیابی میزان آسیب‌دیدگی و علت آن می‌پردازند و سپس مرحله درمان را شروع می‌کنند.

به عنوان مثال؛ امکان دارد که به علت سکته مغزی، تصادف یا اصابت ترکش، اختلالی در حوزه زبان فرد ایجاد شود که این اختلال می‌تواند به صورت بی‌ربط صحبت کردن یا ناتوانی در سخن گفتن بروز کند.

یا اینکه امکان دارد مشکل در حوزه گفتار باشد؛ یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید.

به عنوان مثال؛ کودکی که صدای "ر" را "ل" تلفظ می‌کند دارای اختلال در تولید گفتار است و همچنین فردی که در طول یک دقیقه به جای ۴ جمله (به طور متوسط) یک جمله را گفته و یا برعکس ۱۰ جمله را بیان می‌کند، دچار اختلال روانی در گفتار است و بالاخره امکان دارد تار‌های صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند که موجب خراب شدن کیفیت صوت می‌شود.


در تمام موارد فوق یک گفتار درمان سعی می‌کند که به شیوه‌های غیرپزشکی و بدون استفاده از دارو، آسیب ایجاد شده را درمان کند، اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود؛ یعنی آسیب‌های حوزه زبان، چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمی‌گردد، طولانی‌تر و دشوارتر است، اما درمان اختلاف حوزه گفتار آسان‌تر و سریع‌تر است.
در چه مواقعی لازم است به یک گفتار درمانگر مراجعه کنیم؟

     در صورتی که کودکان در شروع گفتار خود دچار تاخیر شوند مراجعه به گفتار درمانگر برای درمان الزامی است.
    افرادی که در در تلفظ اصوات گفتاری دچار مشکل هستند می‌توانند برای درمان به گفتار درمانگر مراجعه کنند.
    اختلالاتی که تاثیر منفی بر روی درک یا بیان گفتار و یا کیفیت صدا یا عمل بلع در دوران کودکی یا بزرگسالی داشته باشد.
    در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات از جمله اختلال یادگیری، فلج مغزی، اوتیسم
    اشکال در درک کلام، اختلال در بلع، اختلال در صدا، کم شنوایی یا ناشنوایی
    عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک

بررسی و معرفی رشته گفتار درمانی
بازار کار و موقعیت‌های شغلی رشته گفتار درمانی

یکی از مواردی که برای داوطلبان علاقه‌مند به تحصیل در رشته گفتار درمانی بسیار اهمیت دارد آگاهی از بازار کار و موقعیت‌های شغلی این رشته است.

در خصوص آینده شغلی این رشته لازم است بدانید که محدود بودن تعداد فارغ‌التحصیلان رشته‌های توانبخشی و از جمله گفتار درمانی، باعث شده است که ‏رشته‌های علوم توانبخشی کم‮تر از دیگر رشته‌ها با مشکل شغلی مواجه شوند.



ضمن اینکه فارغ التحصلان رشته گفتار درمانی می‌توانند در مراکزی، چون بیمارستان‮ ها، مراکز نگهداری سالمندان و معلولین، درمانگاه‮‌های سرپایی، درمان در منزل، کودکستان‌های روزانه، مدارس تلفیقی و ‏مدارس عادی، درمانگاه‌ها و مراکز بهداشت، مراکز ویژه توانبخشی و مراکز آموزش و پرورش استثنایی مشغول به کار شوند.

مورد دیگری که لازم است بدانید این است که یک گفتار درمانگر به آموزش سخن گفتن به افرادی که از صوت خود به صورت حرفه ای استفاده می‌کنند و یا دچار اختلال صوتی شده اند نیز می‌پردازد. برای مثال خواننده ها، گویندگان صدا و سیما، دوبلور ها، قاریان قرآن و مداحان از جمله این افراد هستند.
توانایی‌های لازم برای تحصیل در رشته گفتار درمانی

صبور بودن مهمترین ویژگی لازم برای یک گفتار درمانگر است.

چرا که بعضی از بیماران به کندی پیشرفت می‌کنند.

همچنین متخصص رشته گفتار درمانی باید انعطاف‌پذیر باشد. برای این که در این کار تنوع مراجعه‌کنندگان بسیار زیاد است؛ یعنی مراجعین می‌توانند یک بچه ۲ ساله تا یک فرد ۹۰ ساله باشند که بدون شک هریک روحیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند.

دانشجوی موفق رشته گفتار درمانی کسی است که به زبان انگلیسی و دانش کامپیوتر مسلط باشد.

این مطلب را از دست ندهید: درمان لکنت زبان، با این راهکار‌ها

همین‌طور بهتر است با لهجه‌های مختلف آشنایی داشته باشد، چون ممکن است ناشنوایی به او مراجعه کند که در یک محیط تُرک یا کُرد زبان زندگی کرده است.

بررسی و معرفی رشته گفتار درمانی
دروس پایه و اصلی رشته گفتار درمانی

فیزیک صوت، آناتومی و فیزیولوژی عمومی، آناتومی و فیزیولوژی مکانیزم گفتار، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب و رابطه با گفتار، روانشناسی کودک و نوجوان، روانپزشکی کودک و نوجوان، روانشناسی یادگیری، رشد روانی حرکتی، عقب‌ماندگی ذهنی، بازی درمانی، سنجش شنوایی، مبانی شنوایی سنجی، زبان تخصصی، کمک‌های اولیه، زبان‌شناسی، آواشناسی، روانشناسی زبان، اصول و متون مشاوره، اصطلاحات پزشکی، روش تحقیق، ژنتیک پزشکی، بافت‌شناسی و آسیب‌شناسی، بیماری‌های گوش و حلق و بینی، کاربرد جراحی در گفتار درمانی، بیماری‌های اعصاب در رابطه با گفتار، ارتودنسی در رابطه با گفتار، اصول توانبخشی از دروس عمومی رشته گفتار درمانی است.

دروس تخصصی رشته گفتار درمانی

مبانی گفتار درمانی، رشد طبیعی گفتار و زبان، بیماری‌شناسی تأخیر رشد گفتار و زبان، بیماری‌شناسی اختلال در تولید گفتار، مدیریت در گفتار درمانی، بیماری‌شناسی اختلال در صوت، بیماری‌شناسی اختلال در تشدید، بیماری‌شناسی اختلال در خواندن، ارزیابی و تشخیص افتراقی در بیماری‌شناسی گفتار و زبان، پروژه و پژوهش، کارآموزی بالینی‌ از دروس تخصصی رشته گفتار درمانی است.