آمارهای جهانی کرونا

ناطقان: گسترش دامنه شیوع ویروس کرونا در این چند ماه، همه ابعاد جهان را دگرگون ساخته و همچنان در تیتر نخست رسانه‌ها قرار دارد. تلاش برای کسب اطلاع از وضعیت آمارهای روزانه مبتلایان و جان‌باختگان و راه‌های مراقبت و درمان از آن سبب شده، توجه به اخبار مربوط به این بخش، یکی از اولویت‌ها در جست‌وجوهای کاربران اینترنت باشد.

در میان طوفان اخبار و اتفاقات مرتبط با موضوع کرونا، مشاهده آمار تک رقمی موارد جان باختگان بیماری همه‌گیر در روزهای اخیر در حدود ۱۰۰ کشور جهان، شاید در نگاه نخست، امیدبخش ترین اخبار این روزها باشد اما در کنار سایر نادانسته‌های جهان پیرامون این ویروس پیچیده، ذهن بشر را به لزوم بررسی دقیق‌تر این رویداد در ظاهر خوشایند وادار می‌سازد.

با نگاهی به آمار ارائه شده در تارنمای "وورلدومیترز" (worldometers.info) در هفته اخیر، مشاهده اسامی کشورهایی همچون چین، فرانسه، پاکستان، امارات، پرتغال، بلژیک، هلند، ویتنام، السالوادور، آلمان، کانادا، جامائیکا، کره جنوبی، ازبکستان، تاجیکستان و ایتالیا در فهرست جهانی با ثبت آمار تک رقمی جان باختگان به چشم می‌خورد. البته نمودار آماری تعداد پایین موارد فوت در روزهای متوالی روند ثابتی نداشته و به صورت پراکنده ثبت شده است.

با نگاهی به اسامی این کشورها در می‌یابیم دامنه تهدید ویروس کرونا فارغ از شرایط متفاوت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و حتی جغرافیایی، ما را با طیف گسترده و متنوعی از کشورها روبرو کرده است؛ از فرانسه و کانادا به عنوان کشورهایی توسعه یافته و ثروتمند تا کشورهای فقیرتری همچون جامائیکا و السالوادور.

ارتباط منطقی میان رعایت تدابیر کرونایی و آمار کاهشی جانباختگان

نکته حائز اهمیت اینکه میزان مرگ و میر در اثر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ به تناسب موارد قطعی ابتلا می تواند تابعی از میانگین سنی جامعه، آمادگی نظام بهداشت و درمان، میزان سرانه آزمایش‌های تشخیصی کرونا، تدابیر و محدودیت‌های اعمال شده از سوی دولت‌ها با در نظر گرفتن دو عامل زمان و شدت سختگیری‌ها و همچنین توجه شهروندان به اقدامات مقابله‌ای دولت‌ها باشد.

از طرفی شرایط ضعیف اقتصادی حاکم بر برخی جوامع موجب شده تا اقداماتی نظیر پوشیدن ماسک، قرنطینه، انجام آزمایش و رهگیری مبتلایان به کرونا به عنوان هزینه های سنگینی قلمداد شود که عمل به آن از عهده بسیاری از خانواده ها خارج باشد.  

ویروس کرونا که از همان روزهای ابتدایی ورود به اروپا، ایتالیا را به عنوان نخستین میزبان خود انتخاب کرد، این کشور را در مسیر مواجهه با چالش های بی سابقه قرار داد. ایتالیا همچون دیگر دولت های اروپایی در هفته های اخیر، تدابیر ضدکرونایی جدیدی را در جامعه تعیین کرده که باید از سوی شهروندان اجرا شود. در واقع نه تنها این کشور بلکه مقابله با کرونا در اروپا به مساله مرتبط با اجرای قانون و مقررات تبدیل شده است. استفاده الزامی از ماسک و افزایش نظارت بر اقدامات ضدکرونایی شهرها توسط پلیس از جمله این اقدامات است. شمار جانباختگان ویروس کرونا در ایتالیا دیروز (یکم سپتامبر) با ثبت ۶ مورد جدید فوتی به ۳۵ هزار و ۴۹۱ نفر رسید.  

همچنین در آلمان با احتساب هفت مورد فوتی جدید در تاریخ ۳۱ آگوست(۱۰ شهریور))، مجموع کل جانباختگان به رقم ۹ هزار و ۳۷۱ تن رسید(شمار موارد فوت شدگان آلمان تا این لحظه به ۹ هزار و ۳۸۱ نفر رسیده است).نرخ پایین آمار مرگ و میر ویروس کرونا در آلمان نسبت به دیگر کشورهای اتحادیه اروپا از همان ماه‌های نخست شیوع بیماری موجب شگفتی کارشناسان بود؛ محدود شدن میهمانی‌های خانوادگی، در نظر گرفتن جریمه حداقل ۵۰ یورویی برای عدم استفاده از ماسک در محیط‌های سرپوشیده و وسایل حمل و نقل عمومی از تلاش‌های دولت این کشور برای ایجاد هماهنگی میان ایالت‌های آلمان در شیوه مقابله با شیوع ویروس کروناست.

آمار پایین جانباختگان کرونا و تردیدها از کتمان واقعیت

صرف نظر از تاثیر انکارناپذیر مدیریت بحران کرونا و نقش شهروندان در کنترل و مهار شیوع این بیماری، از همان ابتدای شیوع ویروس، در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا و برزیل حرف و حدیث‌های زیادی در خصوص واقعی بودن یا نبودن آمارهای مرگ و میر مطرح بود.

از جمله برخی از عواملی که باعث پدید آمدن این تردیدها در نقاط مختلف دنیا شده است، می‌توان به این موارد اشاره کرد: "تنها مرگ‌ومیرهایی در آمار لحاظ می‌شوند که قبل از مرگ آزمایش داده‌اند و جواب آن مثبت بوده، تعداد بالای مواردی که آزمایش‌های تشخیصی به‌ غلط، ابتلای فرد به کرونا را منفی نشان می‌دهند، همخوانی نداشتن نمودار مرگ و میر با تغییرات نمودار مبتلایان، عدم ثبت موارد فوت در آمارهای رسمی در تاریخ دقیق به دلایل مختلف مانند روند اداری تشکیل پرونده و همچنین عدم ثبت جان باختگان خارج بیمارستانی. "

دکتر ماسیمو گالی رئیس واحد عفونی بیمارستان ساکو در میلان درباره تحریف آمار مبتلایان اعلام کرد: واقعیت این است که تعداد مبتلایان در ایتالیا بسیار بیشتر از آمار رسمی اعلام شده است.

این متخصص بیماری‌های عفونی همچنین گفت: ما تنها آمار کسانی را اعلام کرده‌ایم که مورد آزمایش کرونا قرار گرفته‌اند. در حالی که بسیاری از افرادی که به کرونا هم مبتلا شده‌اند هیچ آزمایشی نداده‌اند یا در منزل خود به سر می‌برند و ما از وجود آنها بی‌اطلاعیم.

روزنامه لوموند نیز پیشتر پیرامون آمار فوتی های ناشی از کرونا در فرانسه اعلام کرد، این آمار غیر واقعی است زیرا فوتی‌ها در منازل فرانسوی‌ها به حساب نمی‌آید.
"فردریک والتو" رئیس فدراسیون کشوری بیمارستان‌های فرانسه نیز با متهم کردن دولت به پنهان کاری در ارائه آمار جانباختگان ویروس کرونا در این کشور اعلام کرد تلفات ناشی از ویروس کرونا بسیار بیشتر از آماری است که دولت پاریس به صورت رسمی اعلام می‌کند.  

برخی کارشناسان معتقدند اگرچه ارائه آمار واقعی تعداد بیماران کرونایی می تواند تاثیر روانی منفی در سطح جامعه و همچنین پیامدهای اقتصادی جدی به دنبال داشته باشد اما از طرفی ارائه آمار غلط و پرهیز از شفافیت در بیان حقایق موجب بی توجهی مردم شده و سیر مبارزه با این بیماری را دشوارتر می‌کند.

در نهایت اینکه با انجام آزمایش‌های تشخیصی بیشتر در سطح جوامع، دستیابی به آمار دقیق مبتلایان دور از ذهن نخواهد بود اما در مورد آمار مرگ و میر کووید-۱۹، آمار دقیق ممکن است هیچ‌وقت معلوم نشود. تنها می‌توان بر اساس میزان مرگ‌ومیر غیرمنتظره نسبت به سال قبل، این آمار را تخمین زد. اما حتی این روش نیز ایده‌آل نیست؛ زیرا قرنطینه و کاهش ترددها می‌تواند باعث کاهش میزان مرگ‌ومیرهای غیرمنتظره مثل تصادف شود.  

در مجموع می‌توان گفت، این تشکیک آماری به معنای این نیست که نباید آمار رسمی را دنبال کرد زیرا به‌هرحال این آمار با وجود نقایص اجتناب ناپذیر، شمایی از وضعیت موجود در جامعه را نشان داده و می‌تواند مبنای تصمیم گیری‌ها و اقدامات لازم قرار گیرد.