چرا پلنگ قائم‌شهر تلف شد؟

ناطقان: به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، اداره کل روابط عمومی و امور رسانه سازمان حفاظت محیط زیست، متن گزارش ارسالی سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران در خصوص دلایل تلف شدن پلنگ قائمشهر را برای تنویر افکار عمومی منتشر کرد.

در پی دستور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران در خصوص تهیه گزارش ظرف مدت ۲۴ ساعت درباره دلایل وقوع، اقدامات صورت گرفته و تخلفات احتمالی در موضوع تلف شدن یک قلاده پلنگ در محدوده شهرستان قائمشهر، اداره کل روابط عمومی و امور رسانه سازمان حفاظت محیط زیست متن گزارش عطالله کاویان سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران را به منظور تنویر افکار عمومی به شرح ذیل منتشر کرد: «جناب آقای دکتر سلاجقه
معاون محترم رئیس جمهور و رئیس سازمان
موضوع: گزارش واقعه ورود یک قلاده پلنگ به شهر قائم‌شهر
سلام علیکم؛
احتراماً عطف به نامه شماره ۱۴۰۱/۱۰۰/۱۴۳۸۷ مورخ ۱۴۰۱/۲/۵در ارتباط با ورود یک قلاده پلنگ به شهر قائمشهر و اتفاقات پیش آمده که نهایتاً منجر به مداخله و مرگ گردید، موارد ذیل جهت استحضار عالی ایفاد می گردد. حوالی ساعت ۵:۳۰ صبح مورخ پنجم اردیبهشت ماه امسال ورود یک قلاده پلنگ به ساختمان بانک صادرات خیابان ساری شهرستان قائمشهر مشاهده و مراتب ابتدا به آتش نشانی و سپس به محیط زیست قائمشهر و عوامل انتظامی و فرمانداری اطلاع رسانی شد.

پس از کسب اطلاع از حضور پلنگ در داخل شهر و سکونتگاه انسانی، هماهنگی‌های اولیه برای ایجاد امنیت و کنترل تردد مردم به عمل آمد و مأموران محیط زیست به همراه مأموران نیروی انتظامی، آتش نشانی و هلال احمر در محل مستقر و منطقه تا شعاع صدمتر مهار شد اما ممنوعیت تردد برقرار نشد.

پس از اندک زمانی، تجمعات مردمی در محل حضور پلنگ زیاد شده و با ازدیاد رفت و آمد مردم، پلنگ دچار استرس و اضطراب شده و حوالی ساعت ٧ صبح از ساختمان بانک صادرات به داخل خیابان متواری و متاسفانه، مردم و ماشین‌ها نیز به همراه آن حرکت کردند.

پلنگ در حین فرار یک نفر از پرسنل نیروی انتظامی را از ناحیه کتف زخمی کرد، در پی آن مأموران انتظامی و محیط زیست اقدام به تعقیب پلنگ برای بیرون راندن و فرصت فرار آن از شهر کردند که در این حین پلنگ پس از طی مسافتی وارد یکی از خیابان‌ها شده و درون کوچه بن بست، وارد حیاط یک خانه مسکونی شد.

در این مرحله به‌دلیل همزمانی با شروع فعالیت روزانه مردم و مدارس، گشت‌زنی خانه به خانه برای یافتن پلنگ توسط ماموران نیروی انتظامی و محیط زیست به مدت حدود یک ساعت انجام گرفت.

در حیاط یکی از اهالی منطقه که مامور نیروی انتظامی مشغول شناسایی بوده است، به یکباره پلنگ به نامبرده حمله و وی از ناحیه پشت دچار جراحات شد.

در این هنگام با سر و صدا و فریاد استمدادخواهی فردی که مورد حمله پلنگ قرار گرفت و همزمان شنیدن صدای غرش پلنگ، رئیس اداره حفاظت محیط زیست قائمشهر که در جست‌وجوی پلنگ در محل حضور داشت، متوجه می‌شود که پلنگ در پی سر و صدای مأمور زخمی، نامبرده را رها و به کوچه مجاور، به سمت یکی دیگر از مأموران انتظامی و ایشان حرکت کرد.

در این زمان همکار محیط زیست برای دور کردن پلنگ ابتدا اقدام به تیراندازی هوایی می‌کند، اما با توجه به بن‌بست بودن کوچه، پلنگ به سمت وی یورش و خیز برداشته و آماده حمله به ایشان بوده است که در این لحظه و در فاصله حدود ۱.۵ تا ۲ متری اقدام به شلیک به  سمت پلنگ می‌کند که پلنگ زخمی شده و مجدد وارد حیاط خانه‌ای در انتهای کوچه می‌شود.

با توجه زخمی بودن پلنگ، تا رسیدن ادوات بیهوشی محدوده تحت نظارت کامل بوده و سپس با دارت و بیهوشی ضعیف، حیوان زنده‌گیری و سریعاً به پناهگاه حیات وحش سمسکنده در ساری منتقل شد، اما با توجه به جراحات وارده و خونریزی، تلف شد؛ متعاقب این اتفاق، کالبدگشایی و نمونه‌برداری برای آزمایش بیماری هاری نیز صورت گرفت.

در ارتباط با انتقاد وارده مبنی بر کندی و تعلل در برنامه زنده‌گیری و انتقال ادوات زنده‌گیری به استحضار می‌رساند، با توجه به نداشتن دامپزشک همکار و مقیم در استان، با یک نفر از دامپزشکان مجرب که سابقه همکاری ١٥ ساله با این اداره کل و سازمان حفاظت محیط زیست دارد، قراردادی جهت اخذ خدمات در مواقع ضروری جهت امداد و نجات حیات وحش و نظارت بر بیماری‌ها و درمان مراکز تکثیر در اسارت دشت ناز و سمسکنده وجود دارد، که در روز واقعه با نامبرده در ساعات ابتدایی اطلاع از حادثه تماس برقرار و با توجه به عدم پاسخگویی با مراجعه حضوری به منزل ایشان در شهر ساری مشخص شد که نامبرده بنا به هماهنگی با دفاتر تخصصی سازمان، برای پیگیری پروژه یوزپلنگ در منطقه توران سمنان حضور داشته است.

با توجه به در دسترس نبودن نامبرده با فردی دیگر که توانایی و تجربه لازم برای این فعالیت را دارا بوده و ساکن یکی از روستاهای شهرستان نور است، هماهنگی صورت گرفته و نامبرده بدلیل بعد مسافت حدود ساعت ٩ به منطقه اعزام شد، امّآ قبل از رسیدن ایشان به محل واقعه پلنگ از محل اولیه متواری و وقایع پیش گفته یعنی ورود به منازل مسکونی افراد و حمله به دو نفر از مأموران انتظامی صورت گرفته و در پی یورش و نزدیک شدن به مأمور محیط زیست شلیک به پلنگ انجام گرفته بود.

لازم است به عرض رسانده شود، در صورت عدم مداخله و تیراندازی از سوی مأمور محیط زیست، بنا به تجمع بسیار زیاد مردم، احتمال بروز فاجعه جدی به افراد وجود داشته است.

نکته دیگر که راجع به زنده‌گیری حیوانات وحشی و گوشتخواران بزرگ جثه که وارد محیط شهری و سکونتگاه‌های انسانی شده و تجمعات مردمی وجود دارند، قابل عرض، این است که امکان دارت کردن حیوان آزاد و رها که هر لحظه احتمال حمله و جابجایی وجود دارد، برای اینکه فرد دارت کننده امکان تعقیب حیوان در حال فرار به نحوی که امکان حمله حیوان وجود نداشته باشد و دارت نیز به موضع هدف بر نقطه خاصی از بدن حیوان (عضلات ناجیه گردنی و ران ) هست برخورد کند، لازم است، حیوان پس از دارت شدن تا حداقل زمان لازم برای القاء بیهوشی ١٠ تا ١٥ دقیقه کمترین تحرک را داشته باشد.

عامل جابجایی و حرکت حیوان که با انقباضات عضلانی همراه است، موجب می‌شود یا دارت به بدن حیوان خوب وارد نگردد و یا باعث برگشت خون به سرنگ و عدم تزریق و عدم بیهوشی کامل حیوان شده و در فرصت القاء بیهوشی قطعاً بروز رفتار تهاجمی پلنگ وجود خواهد داشت.

معمولاٌ بیهوشی از طریق دارت کردن سرنگ حاوی ماده بیهوش کننده برای شرایطی که حیوان در اسارت بوده و یا گرفتار در تله و بی‌حرکت است کاربرد دارد و در شرایط این چنینی لازم بود با تخلیه کامل محل حضور پلنگ مفرّی برای خروج و راه فراری برای آن اندیشیده شود، که در واقعه اخیر، متأسفانه به‌دلیل تجمعات مردمی باوجود تلاش‌های زیادی که توسط همه عوامل حاضر در محل واقعه انجام شد، این فرصت فراهم نشد و پلنگ نیز به جای حرکت در مسیری مستقیم که به اراضی کشاورزی منتهی می شد، در فاصله حدود یکصد متری به کوچه ای بن بست و حیاط مسکونی منازل مردم تغییر مسیر داده و بروز رفتار عصبی و استرس به پلنگ و حمله به افراد در نهایت مأمور محیط زیست علی رغم شلیک تیر هوایی و در وضعیتی که پلنگ در فاصله کمتر از دو متری بوده چاره ای جز حفظ جان خویش و جمعیت حاضر در صحنه و شلیک به پلنگ در آن لحظه پر استرس نداشته است.

ضمناً چگونگی ورود پلنگ به محدوده مسکونی و اینکه مبدأ پلنگ از طبیعت بوده و یا از نمونه‌های تحت نگهداری قاچاق نزد افراد، بررسی اولیه شامل بازدید از مکان مضنون به نگهداری غیرمجاز حیوانات که در فضای مجازی بازتاب داشت و کنترل دوربین‌های مدار بسته یک‌ماه اخیر مکان مذکور با اخذ نظر مقام قضایی انجام شد که برای این محل طی اقدامات تشریح شده شواهدی به‌دست نیامد.»

اداره کل روابط عمومی و امور رسانه سازمان حفاظت محیط زیست در پایان اشاره کرد: سامانه ۱۵۴۰ ارتباطات تلفنی دریافت شکایات و گزارش مردمی در حوزه محیط زیست به صورت شبانه روزی در ادارات حفاظت محیط زیست در سراسر کشور فعال است و هموطنان عزیز می توانند با ثبت گزارشات خود در مورد مشاهده حیات وحش در داخل روستاها و شهرها، دیدن حیوانات وحشی مصدوم، شکار غیر مجاز، خرید و فروش و قاچاق حیات وحش و تخریب و آلودگی محیط زیست نقش بسزایی در حفظ و نگهداری محیط زیست ایفا کنند.

به گزارش فارس مخاطبان این رسانه نیز با ثبت سوژه‌ای در سامانه فارس من با عنوان شناسایی و محاکمه ضارب غیرقانونی پلنگ قائمشهر خواستار پیگیری این سوژه شدند.