موانع نکاح کدامند؟

ناطقان: از آنجایی که پیوند ازدواج نقش مهمی در فرهنگ و ارزش های حاکم بر جامعه دارد و از آن تاثیر می پذیرد ، در قانون مدنی مقررات ویژه ای به آن اختصاص داده شده است . یکی از این مقررات در نظر گرفتن مواردی است که در صورت وجود داشتن این موارد انعقاد عقد نکاح غیر ممکن خواهد شد . لذا در این قانون مواردی که مانع نکاح محسوب می شوند پیش بینی شده است .این مقررات که در واقع با فقه اسلامی مطابقت دارند موانع نکاح نامیده می شوند . مانند اینکه زنی که شوهر دارد یا در ایام عده است نمی تواند مجددا ازدواج کند . یا ازدواج در حالت احرام و ... . بنابراین در این مقاله ابتدا تعریف موانع نکاح و در ادامه موانع نکاح کدامند را مورد بررسی قرار خواهیم داد .


تعریف موانع نکاح

عقد ازدواج یکی از عقود مهمی است که بنای تشکیل خانواده را فراهم می کند و تاثیر مهمی در اجتماع دارد . به همین دلیل ، نظر به اهمیت این عقد قانونگذار مطالب مهمی را در مورد آن پیش بینی کرده است . علاوه بر اینکه در قانون شرایط صحت عقد نکاح پیش بینی نموده است ، مواردی را نیز مقرر کرده است که در صورت وجود آن موارد ، دیگر نمی توان عقد ازدواجی منعقد کرد . به عبارت دیگر ، این موارد را می توان از جمله موانع نکاح دانست . لذا در تعریف موانع نکاح می توان گفت که با وجود موارد پیش بینی شده در قانون ، نکاح و ازدواج میان زن و مرد امکان پذیر نیست ، حتی اگر شرایط صحت عقد نکاح مانند قصد طرفین ، بلوغ و ... نیز موجود باشند .

موانع نکاح کدامند

قانون مدنی در موارد 1045 الی 1061 موانع نکاح را به تفصیل بیان کرده است . در پاسخ به این سوال که موانع نکاح کدامند ، بایستی به مواد مربوطه مراجعه کرد . بر اساس این موارد ، مواردی که مانع نکاح هستند را می توان اینگونه خلاصه کرد :


- قرابت


همانگونه که در عرف نیز مرسوم است ، داشتن قرابت نزدیک زن و مرد یکی از موانع نکاح است . قرابت را می توان به سه نوع قرابت سَببی ، قرابت نَسَبی و قرابت رضاعی تقسیم بندی کرد . خویشاوندی نسبی که از طریق خون حاصل می شود ، مانع ازدواج است . مانند منع ازدواج با پدر ، پدر بزرگ و ... .
خویشاوندی سَببی که به موجب ازدواج پدید می آید نیز در مواردی مانع ازدواج است ؛ مانند ازدواج با مادر زن و پدر زن .
قرابت یا خویشاوندی رضاعی نیز به موجب تغذیه از شیر زنی غیر از مادر بوجود می آید و احکام منع ازدواج آن همچون خویشاوندی یا قرابت نَسَبی است .

 

 - شوهر داشتن و استیفای عدد


شوهر داشتن زن ، مانعی برای ازدواج دوباره است . بعلاوه اینکه مردی که چهار همسر دائم دارد نمی تواند برای بار پنجم ازدواج دائم کند .

 

- عدّه زن


زنی که در ایام عده به سر می برد نمی تواند با مرد دیگری ازدواج کند تا این عده با پایان برسد . هرکس زنی که در عده طلاق یا عده وفات است را با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند ، عقد باطل است و زن بر آن شخص حرام ابدی می شود .

 

-طلاق بار سوم و نهم


در صورتی که زن پس از ازدواج از همسر خود طلاق بگیرد و این اتفاق سه مرتبه تکرار شود ، برای بار چهارم دیگر نمی تواند با همان مرد ازدواج کند . بلکه شخص دیگری تحت عنوان مُحَلّل باید با آن زن ازدواج کند . در صورتی که این قضیه سه دفعه تکرار شود ، برای بار نهم ، آن زن و مرد به هم حرام ابدی می شوند .

 

- کُفر


بر اساس قانون و فقه ، در مواردی نکاح به دلیل کفر یکی از زوجین باطل است . مثلا زن مسلمان نمی تواند با مرد کافر ازدواج کند .

 

- اِحرام


عقد در حال احرام باطل است و در صورتی که زن و مرد نسبت به آن آگاهی داشته باشند ، حرام ابدی می شوند .

 

- خارجی بودن


دولت می تواند ازدواج بعضی از مأموران خود با زنی که تَبَعه خارج باشد را موکول به اجازه نماید . بعلاوه اینکه ازدواج زن ایرانی با تَبعه خارجی نیز در مواردی موکول به اجازه مخصوص است .