بردن فرزند بدون اجازه شوهر

ناطقان: تشکیل خانواده و فرزند آوری ، نیازمند یادگیری مهارت هایی است که هر یک از والدین ، می بایست آن را مد نظر قرار داده؛ به نحوی که حتی در صورت بروز اختلافات میان زوجین ، آسیبی بر فرزندان حاصل از ازدواج ، ایجاد نشده و سلامت روانی فرزندان نیز ، به اندازه سلامت جسمی آنها ، مورد اهتمام قرار گیرد . متاسفانه ، علاقه به فرزندان از جانب والدین و یا بروز اختلاف و لجبازی ، گاهی سبب می شود که برخی از والدین ، اقدام به بردن فرزندان از منزل نموده و طرف مقابل را نیز از ملاقات با فرزند خود ، محروم نمایند .

به عنوان نمونه ، هر چند که حضانت فرزندان تا پایان هفت سالگی با مادر است ، گاهی مادران ، پس از بروز اختلافات با همسرشان ، اقدام به بردن فرزند از منزل ، بدون اجازه شوهر می نمایند که به لحاظ قانونی ، این موضوع ، محل اشکال است . بر این اساس ، این پرسش ممکن است مطرح شود که حکم مادری که فرزندانش را از خانه بدون اجازه شوهر ببرد چیست ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، در ادامه این مقاله به بررسی این موضوعات می پردازیم که حکم بردن فرزند از خانه ، بدون اجازه شوهر چیست و مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می برد ، به چه مجازاتی محکوم می شود . در ادامه نیز ، حکم حقوقی و کیفری مربوط به بردن فرزند از منزل بدون اجازه شوهر را مورد بررسی قرار خواهیم داد .


بردن فرزند از خانه بدون اجازه شوهر

بر اساس قانون مدنی ، پدر و مادر ، در قبال فرزندان خود ، ملزم به رعایت تکالیفی هستند که از جمله آنها ، می توان به حضانت و تربیت فرزندان اشاره نمود که حضانت ، ناظر بر مراقبت جسمی از فرزندان و تربیت ، ناظر بر مراقبت روحی و روانی از ایشان می باشد . در حالت عادی که پدر و مادر در یک منزل زندگی می کنند ، حضانت و تربیت ، هم به عهده پدر و هم به عهده مادر می باشد .

با این حال ، در مواردی ، ممکن است پدر و مادر ، دچار اختلافاتی شده و قصد طلاق یا جدا شدن داشته باشند . خوشبختانه در این حالت نیز قانون مدنی ، تکلیف حضانت فرزندان بعد از طلاق را مشخص نموده است . بر اساس قانون مدنی ، حضانت فرزندان دختر و پسر ، تا پایان 7 سالگی ، به عهده مادر بوده و پس از آن ، تا دوران بلوغ ، ( نه سالگی در دختران و پانزده سالگی در پسران ) ، با پدر می باشد .

اما قبل از طلاق گرفتن ، ( مثلا در صورت قهر کردن پدر و مادر ) ، ممکن است که مادر ، اقدام به بردن فرزند از منزل نموده و به عنوان مثال ، فرزندان را به منزل والدین و آشنایان خود ببرد . در این صورت ، این سوال مطرح می شود که آیا مادر ، می تواند اقدام به بردن فرزند از خانه ، بدون اجازه شوهر نماید ؟ به عبارت دیگر ، حضانت مادر بر فرزندان تا سن هفت سالگی ، این اجازه را به مادر می دهد که فرزندان را از منزل مشترک خارج کند ؟

پاسخ به این سوال ، منفی است . به عبارت دیگر ، بردن فرزند از منزل ، بدون اجازه شوهر ، به لحاظ شرعی و قانونی ، موجه نمی باشد . به دلیل اینکه حضانت فرزندان ، قبل از طلاق ، هم حق و هم تکلیف هر دوی والدین می باشد و مادر ، نمی تواند از این موضوع ، جلوگیری کند . علاوه بر این ، ملاقات با فرزند نیز به لحاظ قانونی ، حق هرکدام از والدین است و بردن فرزند از منزل ، بدون اجازه شوهر ، این حق را از پدر سلب می نماید . به همین دلیل ، در قسمت های بعد ، حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می برد را بررسی خواهیم نمود .

لازم به ذکر است که به لحاظ شرعی و قانونی ، حتی خود زن هم نمی تواند بدون اجازه شوهر ، اقدام به ترک زندگی مشترک نماید و در صورت غیر موجه بودن دلیل ترک منزل از سوی زن ، ممکن است به عنوان زن ناشزه که مرتکب عدم تمکین شده است ، مواجه شود . بنابراین ، در صورت عدم تمکین زن و رفتن از خانه ، بدون داشتن یکی از موارد عذر موجه عدم تمکین ( مانند حالتی که زن ، از بودن در منزل با شوهر ، آسیب جسمی و روحی می بیند ) ، حق نفقه زن نیز قطع خواهد شد .


حکم مادری که فرزندانش را از خانه بدون اجازه شوهرش ببرد

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که بردن فرزند از خانه بدون اجازه شوهر ، امکان پذیر نیست و حتی خود زن هم به لحاظ تکلیف به تمکین در برابر شوهر ، نمی تواند بدون جلب رضایت شوهر ، اقدام به ترک خانه یا منزل مشترک نموده و به عنوان مثال ، به منزل والدین خود رفته یا مسافرت نماید . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که حکم مادری که فرزندانش را از خانه بدون اجازه شوهرش ببرد ، چیست ؟

در پاسخ به این سوال که حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می برد ، چیست ، باید گفت که اگر زن و مرد ، هنوز از هم طلاق نگرفته اند و زن ، اقدام به بردن فرزندان از منزل شوهر نماید ، در صورت اثبات موضوع ، حکم نشوز یا عدم تمکین ، در مورد خود زن ، قابل اعمال است و حکم حقوقی و کیفری حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می برد ، بر زن جاری خواهد شد .

اگر زن و شوهر از هم جدا شده باشند و حضانت فرزند ، به عهده پدر باشد ، مادر ، نمی تواند فرزندان را بدون اجازه ، از منزل شوهر خارج نماید ؛ چرا که در این شرایط ، هم حضانت و هم ولایت قهری پدر و جد پدری ، به قوت خود باقی است و مادر ، نمی تواند در حق پدر برای حضانت فرزندان ، خللی وارد آورد ؛ مگر اینکه بتواند با استناد به راهکارهای قانونی ، اقدام به سلب حضانت از پدر نماید .

اما در صورتی هم که والدین ، از هم طلاق گرفته باشند و حضانت ، به عهده مادر باشد ، باز هم به دلیل اینکه پدر ، حق ملاقات با فرزندان خود را دارد ، مادر نمی تواند فرزندان را به مسافرت ببرد و یا با هر روش دیگر ، جلوی برقراری ارتباط پدر با فرزندان را بگیرد و در این حالت نیز ، ممکن است حکم حقوقی و کیفری که در قانون پیش بینی شده است ، بر مادر اعمال شود . لذا در قسمت های بعدی ، حکم مادری که فرزندانش را از خانه ، بدون اجازه شوهرش ببرد را ، در ابعاد حقوقی و کیفری ، مورد بررسی قرار می دهیم .

اما قبل از آن ، باید ماده 42 قانون حمایت خانواده ، در خصوص حکم بردن فرزند از منزل ، بدون رضایت شوهر را مورد بررسی قرار داد . بر اساس این ماده ، فرزندان را نمی توان بدون رضایت ولی ، قیم ، مادر یا شخصی که حضانت به وی سپرده شده است ، از محل اقامت یا منزل مشخص شده ، خارج نموده و وی را به محل دیگر و یا خارج از کشور فرستاد . مگر اینکه ، دادگاه ، این موضوع را به مصلحت فرزند دانسته و با لحاظ حق ملاقات دیگری ، این امر را اجازه دهد که در این صورت ، ذی نفع ، باید تضمین بدهد که فرزند را مجددا ، باز می گرداند .


 
حکم حقوقی مادری که فرزندانش را از خانه بدون اجازه شوهرش ببرد

همانطور که اشاره شد ، حکم مادری که فرزندانش را از خانه ، بدون اجازه شوهرش ببرد را می توان به لحاظ حقوقی و کیفری ، مورد بررسی قرار داد . به لحاظ حقوقی ، حکم مادری که فرزندانش را از منزل شوهر بیرون می برد ، ناظر بر آن است که مادر ، ممکن است به دلیل خارج نمودن فرزندان از منزل پدر ، حق حضانت خود را از دست بدهد .

حکم حقوقی مادری که فرزندانش را بدون اجازه شوهر از منزل ببرد ، در ماده 41 قانون حمایت خانواده ذکر شده است که بر اساس این ماده ، هرگاه دادگاه ، تشخیص بدهد که مسئول حضانت ، از انجام تکالیف مقرر در این رابطه ، امتناع می نماید و یا اینکه ، مانع ملاقات فرزند تحت حضانت با اشخاص ذی حق می شود ، می تواند دو اقدام انجام دهد :

نخست ؛ به دلیل عمل نکردن به تکالیف حضانت و محروم نمودن پدر از ملاقات با فرزندانش ، اقدام به واگذاری حضانت به شخص دیگر نموده و به نوعی ، از مادر سلب حضانت کند ؛ بنابراین ، حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می برد ، این است که ممکن است از وی سلب حضانت شود .

دوم ؛ به دلیل جلوگیری از ملاقات شوهر با فرزندان ، ناظر تعیین نموده و حدود نظارت وی را نیز مشخص نماید ؛ به نحوی که مصلحت طفل نیز تامین گردد . لذا حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می برد ، آن است که ممکن است ناظر بر تعیین ناظر حضانت می باشد .


 
حکم کیفری مادری که فرزندانش را از خانه بدون اجازه شوهرش ببرد

در قسمت قبل ، حکم حقوقی مادری که فرزندانش را از خانه ببرد ، مورد بررسی قرار دادیم که بر اساس آن ، حکم مادری که فرزندانش را بدون اجازه شوهر از منزل ببرد ، آن است که به دلیل جلوگیری از ملاقات با فرزند ، ممکن است مادر ، سلب حضانت شود و یا اینکه دادگاه ، اقدام به تعیین ناظر نماید . علاوه بر اینها ، در قانون حمایت خانواده ، حکم مادری که فرزندانش را بدون اجازه ، از خانه شوهر ببرد ، به صورت ضمانت اجرای کیفری نیز مقرر شده است . حکم کیفری مادری که فرزندانش را از خانه بیرون ببرد ، در مواد 40 و 54 قانون حمایت خانواده ، بیان شده است .

بر اساس ماده 40 قانون حمایت خانواده ، خودداری از استرداد فرزند به شخصی که حضانت را به عهده دارد ، ممکن است موجب بازداشت شخص شود . بنابراین ، اگر حضانت ، به عهده پدر باشد و مادر ، برای ملاقات با فرزند ، وی را به منزل خود برده و او را بازنگرداند ، حکم کیفری مادری که فرزندانش را بدون اجازه از منزل خارج کند ، ممکن است بازداشت باشد . چرا که بر اساس متن این ماده :

« هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل ، استنکاف نموده یا مانع اجرای آن شود ، یا از استرداد طفل امتناع ورزد ، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادر کننده رای نخستین ، تا زمان اجرای حکم ، بازداشت می شود » .

بر اساس ماده 54 قانون حمایت خانواده ، ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات با فرزند ، بیان شده است که بر اساس آن ، اگر مادر ، حضانت را به عهده داشته باشد ، اما جلوی ملاقات فرزندان با پدر را بگیرد ، حکم کیفری جزای نقدی ، بر وی قابل اعمال می باشد و طرف مقابل ، می تواند با استفاده از نمونه اظهارنامه ملاقات فرزند مشترک ، ابتدائا از وی درخواست کند که به تکلیف قانونی خود عمل نماید . بر اساس متن ماده مذکور :

« هرگاه مسئول حضانت ، از انجام تکالیف مقرر ، خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود ، برای بار اول ، به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار ، به حداکثر مجازات مذکور ، محکوم می شود » . لازم به ذکر است که جزای نقدی درجه هشت ، بر اساس قانون مجازات اسلامی ، تا ده میلیون ریال جریمه نقدی است . بنابراین ، حکم بردن فرزند از خانه بدون اجازه شوهر ، جزای نقدی نیز می باشد .