ایروبیک، نیروبخش روح و روان دختران

ناطقان: با توجه به افزایش روزافزون سرعت زندگی و مدرن شدن فعالیت‌های روزمره انسان‌ها، انجام فعالیت‌های جسمانی، امری ضروری به نظر می‌رسد. درواقع ورزش و فعالیت‌های فیزیکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر بر تندرستی و بهداشت روانی انسان بوده‌اند. در این خصوص روانشناسان نیز به‌طور قطع می‌دانند که روح و روان انسان به‌طور مستقیم تحت تأثیر شرایط جسمانی و بدنی قرار داشته و متقابلا جسم انسان نیز متأثر از وضعیت روحی و روانی فرد است. در این زمینه، از مدل‌های نظری مهم حوزه «روانشناسی ورزشی» می‌توان به روانشناسی مثبت نگر اشاره کرد. از شاخص‌های اصلی این رویکرد، می‌توان بررسی و شناسایی توانمندی‌ها، نقاط قوت، استعدادها و محاسن افراد را نام برد.

به اعتقاد پژوهشگران این حوزه، در بهزیستی روان‌شناختی بر این مطلب تأکید می‌شود که نبـود نشانه‌های بیماری‌های روانی، شاخصی برای سالم‌تر بودن نیست. بلکـه سازگاری، شادمانی، اعتمادبه‌نفس و ویژگی‌های مثبتـی ازاین‌دست، نشان‌دهنده سلامت فرد بوده و در این راستا، هدف اصلی یک شخص در زندگی، شکوفاسازی قابلیت‌های خـود اسـت. پس از ظهور جنبش‌های روانشناسی مثبت که تأکید بسیاری بر وجود ویژگی‌های مثبت و رشد توانایی‌های فردی دارند، برخی از صاحب‌نظران و دانشمندان علوم روانشناسی، به‌جای استفاده از اصطلاح سلامت روانی، از عبارت بهزیستی روان‌شناختی استفاده کرده‌اند که بهتر با تعاریف مربوطه سازگار است.

در رابطه با این مبحث علم روانشناسی، پژوهشگرانی از دانشگاه تبریز مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن تأثیر ورزش ایروبیک بر نیازها و بهزیستی روان‌شناختی دختران نوجوان مورد بررسی علمی قرار گرفته است.

این تحقیق، روی ۶۰ نفر از دانش آموزان دختر ۱۲ ساله تبریزی انجام شده و داده‌های مورد نیاز با استفاده از پرسش‌نامه‌های مقیاس ارضای نیازهای روان‌شناختی در ورزش و بهداشت روان‌شناختی به دست آمده اند. این داده‌ها سپس با استفاده از نرم افزارهای آماری، تجزیه و تحلیل شده اند.

یافته‌های این پژوهش بیانگر آن هستند که فعالیت بدنی می‌تواند باعث بهبود ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی و بهزیستی روان‌شناختی دختران نوجوان شود. درواقع افرادی که به‌طور مرتب به اجرای فعالیت‌های ورزشی می‌پردازند، از بهزیستی روان‌شناختی بهتری نسبت به سایر افراد برخوردارند.

محمدتقی اقدسی، محقق گروه ورزش بیومکانیک دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی دانشگاه تبریز و همکارانش در این باره می‌گویند: «نتایج پژوهش ما نشان داد که ورزش ایروبیک به‌طور معنی‌دار و قابل توجهی بر افزایش میزان مؤلفه‌های شایستگی، خودمختاری و ارتباط به عنوان نیازهای بنیادین روان‌شناختی و همچنین بر مؤلفه‌های تسلط بر محیط، هدفمندی در زندگی، پذیرش خویشتن و استقلال به عنوان بهزیستی روان‌شناختی دختران نوجوان تأثیر مثبت دارد».

آن‌ها می افزایند: «بنابر این نتایج، به نظر می‌رسد دختران نوجوان با شرکت فعال در ورزش ایروبیک و درگیری و تعامل اجتماعی فعال با دیگر اعضای کلاس و شناخت و آگاهی از توانمندی‌های خود می‌توانند به ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی و بهزیستی روان‌شناختی دست یابند».

با توجه به نتایج و اهمیت فعالیت بدنی در بهبود موارد ذکرشده فوق و به دنبال آن، رشد سالم و عملکرد بهینه، سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی به‌ویژه در نوجوانان، تشویق و ترغیب آنان به مشارکت در ورزش امری ضروری به نظر می‌رسد.

این یافته‌ها که بر بالا رفتن روحیه و سلامت دختران نوجوان کشورمان تاکید دارند، در دوماهنامه «طب توان‌بخشی» وابسته به دانشکده علوم توان‌بخشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی منتشر شده‌اند.