دلایل پایین بودن فشار خون چیست؟

ناطقان: پایین بودن فشار خون همواره مشکل نگران کننده‌ای محسوب نمی‌شود؛ با این حال هیپوتنشن مزمن باعث می‌شود خون کافی به مغز نرسد، در نتیجه بیمار دچار سرگیجه می‌شود یا غش می‌کند و از هوش می‌رود؛ عوارض پایین بودن مزمن فشار خون در موارد شدید جان بیمار را به خطر می‌اندازد.

فشار خون پایین عموماً یکی از علائم مشکلات دیگری مانند تجمع پلاک، اختلال قلبی یا عارضه‌های مرتبط با پیری است؛ از این رو باید نشانه‌های فشار خون پایین را در مراحل اولیه جدی بگیرید.


برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان فشار خون پایین و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر لیلا عسگرپور متخصص قلب و عروق با شماره‌ تلفن‌های ۳۲۲۱۶۴۲۶–۰۲۶ – ۰۹۳۹۹۴۵۰۲۵۰ تماس حاصل فرمایید.


دلایل پایین بودن فشار خون


در این بخش با دلایل مختلف پایین بودن فشار خون آشنا می‌شوید.

بارداری

نوسانات فشار خون در دوران بارداری غیرعادی نیست؛ چون سیستم گردش خون در این دوران گسترش می‌یابد و تولید بعضی هورمون‌ها نیز تغییر می‌کند، پایین آمدن فشار خون در دوران بارداری عارضه شایعی است. فشار خون پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد، البته اگر افت فشار خون باعث بروز علائم جدی‌تر بشود، باید درمان مناسب انجام شود.

بیماری قلبی

قلب سالم می‌تواند افت فشار خون را پس از دریافت پیام از مغز از طریق پمپاژ خون بیشتر جبران کند. حمله قلبی، گرفتگی شریان قلب یا مشکلات مربوط به دریچه قلب توانایی قلب را برای تأمین جریان خون مداوم مختل می‌کند و در نتیجه فشار خون پایین می‌آید.

عدم تعادل هورمونی

سیستم غدد درون‌ریز در یک بدن سالم بر سازوکارهای پیام‌رسانی گوناگون اثر می‌گذارد؛ اما اگر تعادل در تولید هورمون‌ها به هم بخورد، یکی از عوارض این عدم تعادل می‌تواند افت فشار خون باشد. مشکلات مربوط به هورمون تیروئید و انسولین غالباً به عنوان یکی از دلایل پایین بودن فشار خون ذکر می‌شود.

کم‌خونی

کمبود مواد مغذی مانند ویتامین B12، آهن، اسیدهای چرب امگا 2 و 3 و فولات باعث کاهش تولید گلبول‌های قرمز می‌شود و توانایی خون را برای اکسیژن‌رسانی مناسب مختل می‌کند. رژیم غذایی فشار خون پایین غالباً برای مقابله با علائم تجویز می‌شود؛ اکثر بیماران دچار کم‌خونی، نتایج رضایت‌بخشی را از رعایت این رژیم می‌گیرند.

بیماری کلیوی

کلیه‌ها از طریق حفظ تعادل مناسب بین مواد مغذی و آب به جریان خون کمک می‌کنند. اما ابتلا به بیماری کلیوی که منجر به کم‌آبی یا پرآبی شود، عدم تعادل الکترولیت‌ها و تنگ شدن رگ‌های خونی را در پی دارد که به نوبه خود جریان خون را مختل می‌کند.

سپتیسمی

یکی از دلایل نادر و در عین حال شناخته شده فشار خون، شوک ناشی از عفونت شدید و عوارض ورود عفونت به جریان خون است.

آنافیلاکسی

واکنش شدید به عامل ایجاد حساسیت، باعث ضربان غیرعادی قلب و اختلال در جریان خون می‌شود، در نتیجه فشار خون پایین می‌آید.



  تعویض دریچه قلب : علت ، نحوه جراحی، مراقبت های بعد از عمل

عوارض جانبی مصرف بعضی داروها

بعضی داروهایی که برای درمان ناراحتی‌های قلبی، فشار خون بالا یا افسردگی مصرف می‌شود، موجب گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود و در نتیجه به افت ناگهانی فشار خون دامن می‌زند. فقط در شرایط خاصی که بیمار همزمان به عارضه‌های دیگری نیز مبتلا است، عوارض فشار خون پایین جدی‌تر و آشکارتر می‌شود. کاهش فشار خون عموماً یکی از عوارض جانبی خفیف مصرف داروها است و چندان نگران کننده نیست.

علائم فشار خون پایین


 

علائم فشار خون پایین

افت فشار خون اگر حاد نباشد، معمولاً باعث بروز علائم نمی‌شود. بیماران دچار هیپوتنشن مزمن در صورت بروز علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنند:
•سرگیجه یا دوران سر
•حالت تهوع
•خستگی مزمن
•سرد و مرطوب بودن پوست
•تپش قلب
•تنفس سریع و سطحی
•گیجی یا مه مغزی
•بیهوش شدن یا ضربه مغزی
•نبض ضعیف

چه افرادی در معرض خطر قرار دارند؟


بعضی عامل‌ها مانند سن، مصرف مداوم دارو، ابتلا به بیماری‌های قلبی یا عصبی خاص و بعضی درمان‌ها برخی بیماران را مستعد افت فشار خون می‌کند. اگر علائم فشار خون پایین، علی‌رغم انجام دادن درمان‌های خانگی یا تغییر رژیم غذایی برطرف نشد، استمرار مشکل می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:

بیماری‌های ناشی از بالا رفتن سن

تصور عمومی بر این است که قلب و سیستم‌های عصبی و غدد درون‌ریز به موازات بالاتر رفتن سن ضعیف‌تر می‌شود و اگر عوارض پیری بر سرزندگی و شادابی بدن اثر بگذارد، عوارض گوناگون فشار خون پایین بروز می‌یابد. بیماران دارای سابقه ناراحتی‌ قلبی و بیماری کبد یا دچار نشانه‌های بیماری پارکینسون باید بیشتر مراقب علائم کاهش فشار خون باشند.

مصرف دارو

مصرف داروهایی مانند آلفا یا بتابلاکرها یا ترکیبی از داروهای ضدافسردگی و کارودیلول که برای درمان فشار خون بالا و بیماری قلبی تجویز می‌شود و مصرف داروهای مخصوص اختلال نعوظ می‌تواند کاهش فشار خون را به دنبال داشته باشد. اگر چنین داروهایی برای‌تان تجویز شد، بهترین کار این است که علائم بارز فشار خون پایین را تحت نظر بگیرید تا از مزمن شدن مشکل مطلع شوید.

بیماری‌های زمینه‌ای

ناراحتی قلبی، آسیب یا بیماری عصبی، بیماری کبد و از کار افتادن کلیه از جمله دلایل کاهش فشار خون هستند. بنابراین اگر به این بیماری‌ها مبتلا هستید، مراقب بروز علائم کاهش فشار خون باشید.

تشخیص فشار خون پایین


 

تشخیص فشار خون پایین

فشارسنج یا اسفیگمومانومتر ابزار آشنایی است که از آن برای تشخیص فشار خون پایین استفاده می‌شود؛ فشارسنج کاف بادشونده‌ای دارد که دور بازو بسته می‌شود. اندازه‌گیری فشار در حالت نشسته انجام می‌شود، کاف در سطح قلب بسته می‌شود و باید اندازه باشد؛ بیش از حد بزرگ یا کوچک بودن کاف باعث می‌شود که فشار به درستی اندازه‌گیری نشود.

باد کردن و خالی کردن باد کاف باعث تنگ و گشاد شدن رگ‌ها می‌شود، پزشک گوشی پزشکی را نزدیک خم بازو می‌گذارد تا زمان محدود شدن جریان خون را از روی صدا متوجه شود. فشار اندازه‌گیری شده در این دو زمان به عنوان فشار خون ثبت می‌شود.

ضربان قلب نیز شاخص مهمی برای تشخیص دادن ناهنجاری‌های فشار خون است؛ به همین دلیل پزشک علاوه بر فشار خون، نبض را نیز مکرراً اندازه‌گیری می‌کند. ضربان سطحی و سریع نشان دهنده ناتوانایی قلب در پمپاژ خون کافی در بدن است. گاهی اوقات نوار قلب برای اندازه‌گیری دقیق ضربان قلب گرفته می‌شود یا پزشک دستور می‌دهد آزمایش قند خون برای تعیین علائم یا عوارض فشار خون پایین انجام شود. تست تیلت نیز برای تشخیص افت فشار خون وضعیتی کاربرد دارد؛ بیمار برای انجام دادن تست تیلت روی تخت دراز می‌کشد و حالت بدنش با حرکت دادن تخت تغییر داده می‌شود.



  علائم چربی خون بالا در زنان و مردان چیست؟

تشخیص فشار خون پایین کار ساده‌ای است که با توجه به آزمایش‌های فوق انجام می‌شود. پزشکان با توجه به پرونده پزشکی بیمار و نتایج آزمایش‌ها تشخیص می‌دهند که آیا نشانه‌های فشار خون پایین در بیمار وجود دارد یا افت فشار خون صرفاً مشکلی موقتی است.

درمان فشار خون پایین


فشار خون پایین در صورت همراه نبودن با عوارض دیگر، معمولاً به راحتی درمان می‌شود و به درمان گسترده و مصرف داروی فراوان نیاز ندارد. رعایت رژیم غذایی خاص یا تغییر سبک زندگی برای درمان فشار خون پایین ضروری است. توصیه‌های زیر معمولاً برای درمان فشار خون پایین کاربرد دارد:

•افزایش مصرف آب: کم‌آبی باعث عدم تعادل الکترولیت‌ها و در نتیجه بروز نشانه‌های فشار خون پایین می‌شود. از این رو تأمین آب مورد نیاز بدن، به ویژه در هوای گرم یا هنگام تب داشتن یا ابتلا به اسهال خونی مهم است.

•افزایش میزان سدیم در رژیم غذایی: آجیل شور، پنیر و گوشت و ماهی نمک‌سود سرشار از سدیم‌اند و مصرف آن‌ها در صورت پایین بودن فشار خون به تثبیت فشار خون کمک می‌کند. البته باید مراقب باشید که در مصرف این خوراکی‌ها زیاده‌روی نکنید و تعادل را رعایت کنید.
•پرهیز از مصرف مشروبات الکلی: چون مصرف الکل باعث نوسان ضربان قلب می‌شود، پرهیز از مصرف مشروبات الکلی به رفع علائم ناشی از فشار خون پایین در افرادی که مشکل دیگری ندارند، کمک می‌کند.

•ورزش: ورزش سبکی که فشار زیادی به بدن نیاورد، به بهبود گردش خون در بدن کمک می‌کند و قلب را سالم نگه می‌دارد. در صورت پایین بودن فشار خون باید مراقب بروز علائمی مانند تپش قلب و سرد شدن پوست باشید تا ورزش عارضه را تشدید نکند.

•احتیاط کردن هنگام تغییر دادن حالت بدن: افت فشار خون وضعیتی را می‌توان با احتیاط کردن هنگام تغییر موقعیت از حالت خوابیده یا نشسته به ایستاده برطرف کرد. خون در حالت نشسته یا خوابیده در پایین‌تنه جمع می‌شود، اجتناب از حرکت‌های ناگهانی به بدن فرصت می‌دهد تا خود را از این وضعیت خارج کند و فشار را در حد پایدار نگه دارد. قبل از پایین آمدن از تخت به آهستگی بلند شوید و به پهلو بچرخید و سر را هنگام خوابیدن قدری بالا بگذارید تا مشکل فشار خون پایین برطرف شود.

•وعده‌های غذایی کوچک‌تر و بیشتر با کربوهیدرات کمتر: توصیه دیگر درباره رژیم غذایی مفید برای درمان فشار خون پایین این است که تعداد وعده‌های غذایی را بیشتر، اما حجمشان را کمتر کنید. به این ترتیب متابولیسم تثبیت می‌شود و علائم فشار خون پایین برطرف می‌شود.

•قطع مصرف داروهای تشدید کننده عارضه: اگر مصرف داروهای خاص باعث افت فشار خون بشود، پزشک داروی جایگزین را تجویز می‌کند یا حتی مصرف دارو را تا زمان تثبیت فشار خون قطع می‌کند.



داروهای مخصوص درمان فشار خون پایین

چنانچه علائم فشار خون پایین شدیدتر یا راجعه باشد، پزشک داروهایی را برای تثبیت فشار خون تجویز می‌کند. داروهای زیر معمولاً برای درمان فشار خون پایین تجویز می‌شود.

فلودروکورتیزون

فلودروکورتیزون دارویی استروئیدی است و زمانی تجویز می‌شود که خود بدن نتواند این ماده را به مقدار کافی تولید کند. فلودروکورتیزون غالباً همراه با استروئیدهای دیگری مانند هیدروکورتیزون تجویز می‌شود. فلودروکورتیزون التهاب بدن را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود بدن بتواند سدیم بیشتری را نگه دارد. مصرف این دارو قدری باعث احتباس آب می‌شود، اما این مشکل نگران کننده نیست، چون لازم است که فشار خون بالا آورده شود. خوردن غذاهای سرشار از پتاسیم، مانند زردآلو، موز، اسفناج و بروکلی در زمان مصرف فلودروکورتیزون برای حفظ تعادل سدیم ـ پتاسیم توصیه می‌شود. چنانچه عوارض پایین بودن فشار خون دیگر مشاهده نشود، از بیمار خواسته می‌شود که مصرف استروئید را قطع کند، اما تغییرات ایجاد شده در رژیم غذایی و سبک زندگی را همچنان حفظ کند.

میدودرین

میدودرین که در دسته داروهای وازوپرسور یا تنگ کننده عروق قرار دارد، مانع از اتساع رگ‌ها می‌شود و رگ‌های کوچک را منقبض می‌کند تا فشار خون بالا برود. میدودرین برای درمان افت فشار خون وضعیتی تجویز می‌شود و دوز دارو به تدریج افزایش داده می‌شود تا بیمار دچار عوارض جانبی نشود.


رژیم غذایی و تغذیه مناسب برای درمان فشار خون پایین

مصرف کردن وعده‌های غذایی سالم حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده، ماهی، گوشت بدون چربی، میوه و سبزیجات پخته کمک موثری به پیشگیری از فشار خون پایین می‌کند. الگوهای تغذیه‌تان را تغییر بدهید و وعده‌های غذایی بیشتر و کم‌حجم‌تر میل کنید تا از افت فشار خون و خستگی پس از صرف غذا پیشگیری کنید و عوارض بروز یافته را درمان کنید.

چنانچه پزشک تشخیص بدهد که بیمار دچار مشکل فشار خون پایین است، رژیم غذایی خاصی را حاوی سدیم و پتاسیم کافی ضمن حفظ قند خون توصیه می‌کند. افزایش مصرف نوشیدنی‌های غیرالکلی برای تأمین آب بدن مفید است و توصیه می‌شود. افزایش مصرف نمک یا اضافه کردن سویا سس به غذاهای روزمره تغییر ساده‌ای است که با فشار خون پایین مقابله می‌کند.

ورزش برای درمان فشار خون پایین

ورزش روزانه مانند سی دقیقه پیاده‌روی یا دوی آرام گردش خون را افزایش می‌دهد و علائم فشار خون پایین را برطرف می‌کند. اگر فشار خونتان پایین است، بهتر است با یکی از نزدیکانتان ورزش کنید، چون ممکن است دچار تاری دید یا سرگیجه بشوید یا غش کنید.

سعی کنید استرس و فشار غیرضروری به بدن وارد نشود و از انجام دادن حرکت‌های ناگهانی هنگام بلند کردن وزنه‌های سنگین یا دیگر ورزش‌های سخت خودداری کنید تا جریان حرکت روان و آرام باشد. ورزش منظم و مداوم به برطرف شدن دلایل زمینه‌ای فشار خون پایین و رفع علائم ناشی از آن کمک می‌کند.