سهم دختر از حقوق پدر فوت شده

ناطقان: بعد از فوت یک فرد، یکی از مهم‌ترین مسائلی که مطرح می‌شود، بحث تقسیم اموال و حقوق مالی وی می‌باشد. یکی از این حقوق مالی، حقوق بازنشستگی متوفی بوده که در صورتی که متوفی، بازنشسته یکی از صندوق‌های تامین اجتماعی یا بازنشستگی کشوری باشد، این حقوق، به وراث وی خواهد رسید.

از جمله اشخاصی که از حقوق بازنشسته برخوردار شده، دختر وی می‌باشد. نکته‌‌ای که لازم است به آن توجه شود، این مساله بوده که میزان سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، در قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری، کاملا متفاوت از یکدیگر بوده و شرایط دریافت این حقوق نیز با تصویب قانون جدید مستمری بگیران، دچار تغییرات قابل توجهی شده است.

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده چقدر است

کارگران و کارمندان، پس از رسیدن به سن بازنشستگی تامین اجتماعی و خدمات کشوری، ماهیانه، حقوقی را از صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی یا صندوق بازنشستگی کشوری دریافت می‌کنند که به این حقوق، حقوق بازنشستگی گفته می‌شود.

حقوق بازنشستگی، تا زمانی که فرد بازنشسته، در قید حیات است، به خود او پرداخت شده و پس از فوت وی، وراث قانونی او، حق دریافت آن را خواهند داشت. البته، در میان طبقات و درجات ارث، صرفا، وراث طبقه اول، یعنی پدر و مادر و فرزندان بازنشسته و همچنین، همسر وی، حق دریافت حقوق بازنشستگی را دارند.

از جمله افرادی که این امکان را داشته که از حقوق بازنشستگی متوفی برخوردار شوند، فرزند دختر او بوده که با توجه به شرایط مذکور در قانون جدید مستمری بگیران، سهمی از حقوق بازنشسته خواهد داشت. به همین دلیل، این سوال مطرح می‌گردد که سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، به چه میزان می‌باشد و چند درصد از حقوق پدر به دختر می‌رسد؟

برای پاسخ به این سوال، باید به قوانین تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری، مراجعه نمود و سهم دختر از حقوق پدر فوت شده را برای فرزندان دختر بازنشستگان تامین اجتماعی و بازنشستگان کشوری، به طور جداگانه محاسبه کرد.

چرا که بر اساس این دو قانون، میزان سهم دختر از حقوق بازنشستگی پدر و شرایط آن، در مورد دو گروه از بازنشستگان تامین اجتماعی و بازنشستگان کشوری، دارای تفاوت‌هایی بوده که البته، با تصویب قانون جدید مستمری بگیران، در حال حاضر، شرایط دریافت مستمری این دو گروه، یکسان شده است. لذا، در ادامه، در دو بخش جداگانه، به این سوال پاسخ خواهیم داد که سهم دختر از حقوق پدر فوت شده چقدر است و چند درصد از حقوق پدر به دختر می‌رسد؟

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده در قانون تامین اجتماعی

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، در بند ۲ ماده ۸۳ قانون تامین اجتماعی، مشخص شده است. به موجب این بند، سهمی که فرزند دختر از حقوق بازنشستگی پدر فوت شده خود می‌برد، ۲۵ درصد مستمری بوده که در دو حالت زیر افزایش می‌یابد: در صورتی که دختر، هر دو پدر و مادر خود را از دست داده باشد، سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، به دو برابر، افزایش یافته و به این ترتیب، سهم وی، ۵۰ درصد از حقوق بازنشستگی پدر خواهد بود.

چنانچه، یکی از وارث فوت کرده یا شرایط دریافت مستمری را از دست دهد، سهم او میان وراث، از جمله دختر متوفی، تقسیم می‌گردد. بنابراین، در این حالت نیز، سهم دختر از حقوق بازنشستگی پدر فوت شده، به بیش از ۲۵ درصد، افزایش خواهد یافت.

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده در قانون استخدام کشوری

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده در قانون استخدام کشوری، دارای تفاوت‌های اساسی با قانون تامین اجتماعی می‌باشد. از جمله اینکه، پس از فوت بازنشسته کشوری، صرفا، نیمی از حقوق وی به وراث او پرداخت می‌شود.

همچنین، بر خلاف قانون تامین اجتماعی، سهمی که در صورت فوت پدر، به دختر وی می‌رسد، مساوی با سایر وراث می‌باشد. چرا که مطابق ماده ۸۷ قانون استخدام کشوری، حقوق وظیفه بازنشسته، به صورت مساوی، میان وراث او تقسیم می‌گردد.

از دیگر تفاوت‌های قانون استخدام کشوری و تامین اجتماعی، این مساله بوده که در صورت فوت یکی از وراث یا از دست دادن شرایط دریافت حقوق بازنشستگی، در میزان سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، تغییری حاصل نمی‌شود. چرا که سهم آن وارث، به نفع صندوق بازنشستگی کشوری ضبط می‌گردد.

علاوه بر این سوال که چند درصد از حقوق پدر به دختر می‌رسد، مساله دیگری که در رابطه با سهم این وارث مطرح می‌گردد، بحث شرایط دریافت حقوق بازنشستگی پدر بوده که با تصویب قانون جدید مستمری بگیران، دچار تغییرات مهمی شده است. لذا، در بخش بعد، در مورد قانون جدید مستمری بگیران دختر و تغییرات آن صحبت خواهیم کرد.

قانون جدید مستمری بگیران دختر

تا پیش از تصویب قانون جدید مستمری بگیران دختر، همچون میزان سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، شرایط این سهم نیز در قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری، دارای تفاوت‌های اساسی و تعیین کننده‌‌ای بود.

با این توضیح که در قانون تامین اجتماعی، فرزند دختر تا ۱۸ سالگی، حق استفاده از حقوق پدر خود را داشت و بعد از این سن، سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، تنها در صورتی به وی تعلق می‌گرفت که به تحصیل اشتغال داشته یا به علت بیماری یا نقص عضو، قادر به کار کردن نبود.

اما، در قانون استخدام کشوری، پرداخت حقوق بازنشستگی پدر به فرزند دختر، تا سن ۲۰ سالگی و مشروط به عدم ازدواج دختر، امکان پذیر بود و پس از آن نیز تنها در صورت نداشتن شوهر و اشتغال به تحصیل، فرزند دختر، حداکثر تا ۲۵ سالگی، حق دریافت حقوق پدر فوت شده خود را داشت. لازم به ذکر است که دریافت پاداش بازنشستگی بازنشستگان کشوری، توسط وراث آنها، من جمله فزند دختر، دارای محددویت سنی نبود.

سرانجام، قانون جدید مستمری بگیران دختر، به این اختلافات پایان داد و شرایط یکسانی را برای سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، در رابطه با فرزندان بازنشستگان تامین اجتماعی و خدمات کشوری، مقرر نمود.

لازم به ذکر است که قانون جدید مستمری بگیران، همان قانون حمایت خانواده جدید بوده که در سال ۱۳۹۱ به تصویب رسیده و در ماده ۴۸ خود، به توضیح شرایط سهم دختر از حقوق پدر فوت شده خود می‌پردازد.

مطابق قانون جدید مستمری بگیران، فرزند دختر، بدون محدودیت سنی، از حقوق پدر فوت شده خود، بهره مند شده و تنها در دو حالت، حقوق او قطع خواهد شد که این دو حالت، عبارتند از: داشتن شوهر و اشتغال وی.

لازم به ذکر است که بر اساس قانون جدید مستمری بگیران، فرزند پسر صرفا تا ۲۰ سالگی، حق استفاده از حقوق بازنشستگی پدر خود را داشته و پس از این سن، استفاده وی از حقوق پدر، صرفا در صورتی ممکن خواهد بود که اشتغال به تحصیلات دانشگاهی داشته یا معلول از کار افتاده نیازمند باشد.

چند درصد از حقوق پدر به دختر مطلقه می‌رسد

در بخش قبل، به معرفی قانون جدید مستمری بگیران دختر پرداخته و گفتیم که که این قانون، در واقع، همان قانون حمایت خانواده جدید بوده که در سال ۱۳۹۱ به تصویب رسیده و در ماده ۴۸ خود، به توضیح شرایط سهم دختر از حقوق پدر فوت شده خود می‌پردازد. همچنین، توضیح دادیم که فرزند دختر، برخلاف فرزند پسر، بدون محدودیت سنی، از حقوق پدر فوت شده خود بهره مند می‌گردد مگر در حالتی که شوهر داشته یا در جایی، مشغول به کار باشد که در این دو صورت، مستمری وی قطع خواهد شد.

البته، چنانچه، فرزند دختر پس از ازدواج، از همسر خود جدا شود، از آنجا که در این وضعیت، دارای شوهر نمی‌باشد، مجددا حق استفاده از بیمه تامین اجتماعی و حقوق بازنشستگی پدر خود را خواهد داشت و در نتیجه، مستمری وی مجددا برقرار می‌شود. در این صورت، این سوال، مطرح خواهد شد که در حالت طلاق دختر، چند درصد از حقوق پدر به دختر می‌رسد؟

در پاسخ به سوال فوق، باید گفت، میزان سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، در حالتی که وی به دلیل عدم ازدواج، دارای شوهر نباشد یا اینکه به دلیل جدایی، فاقد شوهر باشد، تفاوتی نداشته و در هر دو حالت، سهم فرزند دختر، با مراجعه به قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشور، تعیین شده که مطابق توضیحات زیر می‌باشد.

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، در قانون تامین اجتماعی، ۲۵ درصد مستمری بوده که در صورتی که دختر، هر دو پدر و مادر خود را از دست داده باشد، به ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. همچنین، در صورت فوت یکی از وراث یا از دست دادن شرایط، از آنجا که سهم او میان وراث، از جمله دختر متوفی، تقسیم می‌گردد، در این حالت نیز، سهم دختر، به بیش از ۲۵ درصد، افزایش خواهد یافت.

سهم دختر از حقوق پدر فوت شده در قانون استخدام کشوری، بدین صورت بوده که اولا، صرفا، نیمی از حقوق بازنشسته به وراث او، من جمله دختر پرداخت می‌شود؛ ثانیا، سهم دختر، برخلاف قواعد ارث، مساوی با سایر وراث می‌باشد و ثالثا، در صورت فوت یکی از وراث یا از دست دادن شرایط دریافت حقوق بازنشستگی، در میزان سهم دختر از حقوق پدر فوت شده، تغییری حاصل نمی‌شود. چرا که سهم آن وارث، به نفع صندوق بازنشستگی کشوری ضبط خواهد شد.

قطع مستمری دختر از حقوق پدر فوت شده

علاوه بر میزان سهم دختر از حقوق پدر فوت شده و شرایط آن، یکی از مسائل مهم دیگری که در رابطه با سهم فرزند دختر، از حقوق بازنشستگی پدر وی مطرح می‌شود، بحث قطع شدن این حقوق و شرایط آن می‌باشد. لذا، در این بخش، به بررسی موارد قطع مستمری دختر از حقوق پدر فوت شده پرداخته که مطابق توضیحات زیر می‌باشد.

تا پیش از تصویب قانون جدید مستمری بگیران یا همان قانون حمایت خانواده، موارد قطع مستمری دختر از حقوق پدر فوت شده، برای فرزندان دختر مشمولین قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری، کاملا متفاوت از یکدیگر بود.

با این توضیح که در قانون تامین اجتماعی، با رسیدن فرزند دختر به ۱۸ سالگی، حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی پدر فوت شده وی قطع می‌شد، مگر در حالتی که اشتغال به تحصیل داشته یا اینکه به دلیل بیماری یا نقص عضو، قادر به کار کردن نبود. اما، در قانون استخدام کشوری، فرزند دختر تا حداکثر ۲۵ سالگی، به شرط نداشتن شوهر و شغل، حق استفاده از حقوق پدر فوت شده خود را داشت و پس از این سن، حقوق وی قطع می‌گشت.

در حال حاضر، مطابق قانون جدید مستمری بگیران، موارد قطع مستمری دختر از حقوق پدر فوت شده، برای فرزندان دختر مشمولین قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری، مانند یکدیگر بوده که در ادامه، به توضیح این موارد می‌پردازیم.

فرزند دختر، شوهر داشته باشد. بنابراین، در صورتی که فرزند دختر، پس از ازدواج، از شوهر خود جدا شده و در نتیجه، فاقد شوهر باشد، حق بهره مندی از حقوق پدر فوت شده خود را خواهد داشت.

فرزند دختر، دارای شغل باشد. نتیجه این مساله این است که چنانچه، دختری که به دلیل اشتغال، مستمری وی قطع شده، فاقد شغل گردد، می‌تواند از حقوق پدر فوت شده خود استفاده نماید.