اقدامات پس از گم شدن سند ازدواج

ناطقان: بر اساس قانون حمایت خانواده ، شوهر ، موظف به ثبت عقد نکاح دائم در دفترخانه ازدواج و طلاق می باشد و در صورت عدم ثبت نکاح و دریافت سند ازدواج ، می توان از وی شکایت کرد . این ضمانت اجرا ، به این دلیل مقرر شده که اصولا داشتن سند ازدواج ، مبنای اثبات عقد نکاح زوجین بوده و به استناد قباله ازدواج ، می توان حقوق قانونی ناشی از عقد نکاح را از طریق مراجع قانونی ، مطالبه کرد .

اما گاهی ، بنا به دلایلی ، سند ازدواج ، گم یا مفقود می شود و به هر دلیلی ، در دسترس نمی باشد . لذا از آن جهت که داشتن سند ازدواج برای طرح دعاوی خانوادگی همچون طلاق ، مهریه ، نفقه و غیر اینها ، مورد نیاز است ، بهتر است که نسبت به انجام اقدامات لازم پس از مفقود شدن عقدنامه ، آگاه بود و در صورت لزوم ، اقدام به گرفتن سند ازدواج جایگزین نمود .

به همین مناسبت ، در این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که سند ازدواج باید دست چه کسی باشد و اقدامات پس از گم شدن سند ازدواج برای جلوگیری از سوء استفاده از آن ، شامل چیست . در ادامه نیز ، نحوه دریافت و هزینه سند ازدواج المثنی را بررسی نموده و امکان درخواست مهریه و طلاق بدون عقدنامه را نیز ، شرح خواهیم داد .


سند ازدواج باید دست چه کسی باشد

در صورتی که عقد ازدواج از نوع دائم یا موقت در محضر انجام گیرد ، سند ازدواجی صادر می شود که نشانگر رابطه زوجیت میان زن و مرد بوده و به نوعی اثبات کننده وقوع عقد نکاح و استقرار تکالیف زناشویی بر عهده ایشان است . لذا در صورتی که صرفا صیغه عقد دائم یا موقت میان زوجین جاری شده و سند ازدواج در بین نباشد ، ممکن است طرفین در آینده ، برای اثبات عقد نکاح ، با دشواری هایی مواجه شده و برای اثبات نکاح ، نیازمند مراجعه به دادگاه باشند .

اما سوالی که مطرح می شود ، این است که سند ازدواج باید دست چه کسی باشد ؟ پاسخ به این سوال ، از این جهت مهم است که داشتن سند ازدواج ، اثبات کننده رابطه زوجیت بوده و به استناد این عقدنامه ، می توان بسیاری از دعاوی خانوادگی از قبیل طلاق ، دریافت مهریه ، اجرت المثل ایام زوجیت ، شرط تنصیف اموال پس از طلاق ، تمکین ، حضانت فرزند و غیر اینها را در دادگاه مطرح کرده و یا از خدماتی همچون دریافت وام ازدواج و مواردی از این قبیل ، بهره مند شد .

لذا ، طبیعی است که گاهی ، در خصوص اینکه سند ازدواج باید دست زن یا شوهر باشد ، اختلافاتی مطرح گردد . اما به طور کلی ، باید گفت که طبق عرف ، سند ازدواج یا عقدنامه ، نزد خانواده زن ، نگهداری می شود و به دلیل اینکه گاهی شوهر ، اقدام به ترک زندگی خانوادگی نموده و زوجه ، برای دریافت شناسنامه فرزند یا مطالبه حقوق قانونی خود ، نیاز به عقدنامه دارد ، باید این سند ، نزد خانواده وی نگهداری شود .

این در حالی است که شوهر نیز ، همچون زن ، حق داشتن سند ازدواج را دارد ، ولی از آن جهت که قباله نکاح صرفا در یک نسخه صادر می شود ، می تواند از طریق دفترخانه ، اقدام به تهیه رونوشت سند نماید . همچنین ، در خصوص حق نگه داری از سند ازدواج ، باید این نکته را افزود که معمولا ، بزرگترهای خانواده ، آن سند را برای جلوگیری از انجام اقدامات عجولانه توسط زوجین ، همچون درخواست طلاق ، نزد خود نگهداری می نمایند .
حتما بخوانید: قباله ازدواج

اقدامات پس از گم شدن سند ازدواج

سند ازدواج یا عقدنامه ، گاهی مفقود می شود و به عبارتی ، طرفین یا شخص دیگری ، آن را گم می کنند . گم کردن سند ازدواج ، در کنار پاره شده آن یا خودداری از تسلیم آن به طرف دیگر ، ممکن است مشکلاتی را در رابطه با اقامه دعاوی خانوادگی ایجاد نموده و گاهی هم ، سبب سوء استفاده از آن شود . لذا در این قسمت ، قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که اقدامات پس از گم شدن سند ازدواج چیست ؟

از آن جهت که ممکن است شخصی ، سند ازدواج گم شده را پیدا کرده و در صندوق پست انداخته باشد ، یکی از اولین اقدامات پس از گم شدن سند ازدواج ، این است که از این امر اطلاع حاصل نمایید . به این منظور ، کافی است تا با مراجعه به سایت پست یافته به نشانی POSTYAFTEH.IR ، مشخصات هویتی خود را در این سامانه وارد کرده و در صورت پیدا شدن سند ، آن را تحویل بگیرید .

در غیر این صورت ، می بایست اقدام به اعلام مفقود شدن عقدنامه کرد تا جلوی هرگونه سوء استفاده احتمالی از آن ، سلب شود . نحوه اعلام مفقود شدن سند ازدواج ، به این صورت است که هر یک از زوجین ، با مراجعه به شورای حل اختلاف و یا دفتر ازدواجی که عقدنامه در آن به ثبت رسیده ، این موضوع را مطرح نموده و همچنین ، می توان اعلامیه مفقود شدن سند ازدواج را در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار یا محلی به چاپ رسانده و اعلام کرد که آن سند ، از درجه اعتبار ، ساقط است .


 
سوء استفاده از سند ازدواج گم شده

همانطور که گفتیم ، در صورت مفقود شدن عقدنامه ، اولین اقدام ، اطلاع دادن موضوع به مراجع قانونی و قضایی است تا فرد دیگری ، نتواند اقدام به سوء استفاده از سند ازدواج گم شده نماید . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که سوء استفاده از سند ازدواج گم شده ، شامل چه مواردی است ؟

قبل از هر چیز ، باید گفت که اصولا سند ازدواج یا گواهی ازدواج موقت ، نوعی سند رسمی محسوب می شود و در صورتی که شخصی ، عقد نامه مفقود شده را پیدا کرده و آن را جعل و از آن سوء استفاده ای انجام دهد ، مرتکب جرم جعل سند رسمی و استفاده از سند مجعول شده و در صورت اثبات موضوع ، به مجازات های مربوطه محکوم می شود .

به نظر می رسد که یکی از مصادیق سوء استفاده از سند ازدواج گم شده ، جعل کردن این سند به همراه مدارک هویتی زوجین ، برای دریافت وام ، گرفتن خدمات یا مواردی از این قبیل است که در صورت انجام اقدامات پیش گفته ، می توان از آثار منفی احتمالی این امر ، چلوگیری نمود .
بیشتر بخوانید: ثبت الکترونیکی ازدواج

 
نحوه دریافت و هزینه سند ازدواج المثنی

در صورت گم شدن سند ازدواج ، بهره مندی از مزایایی همچون اقامه دعوی در دادگاه خانواده ، با مشکل مواجه می شود . به همین دلیل ، پس از اطلاع از مفقود شدن سند ازدواج ، هر کدام از زوجین ، می توانند رونوشت آن را دریافت کنند . رونوشت سند ازدواج ، با سند ازدواج المثنی تفاوت دارد و به عبارت دیگر ، دفترچه ازدواج مشابه سند عقدنامه مفقود شده ، صادر نمی شود .

بلکه ، اطلاعات درج شده در عقدنامه به همراه شروط ضمن عقد نکاح مندرج در سند ازدواج ، بر روی یک برگه ، قید و تحویل متقاضی می شود ؛ اما از آن جهت که رونوشت عقدنامه گم شده ، برابر با اصل می باشد ، نوعی سند ازدواج محسوب شده که قابلیت استفاده به عنوان سند اصلی را خواهد داشت . اما سوال این است که هزینه و نحوه دریافت سند ازدواج المثنی به چه صورت است ؟

نحوه دریافت رونوشت عقدنامه یا قباله ازدواج ، به این صورت است که زوجین ، با مراجعه به همان دفترخانه ازدواج و طلاقی که در آن ، اقدام به ثبت نکاح نموده اند ، می توانند با پرداخت هزینه های مربوطه ، تقاضای دریافت برگه رونوشت عقدنامه را داشته باشند . در صورتی که دفتر ازدواج و طلاق ، قدیمی بوده و یا سردفتر آن فوت کرده باشد ، می توان با مراجعه به ادارات ثبت احوال محل ، دفترخانه کفیل یا جایگزین آن را پیدا کرده و با مراجعه به آن ، درخواست رونوشت سند ازدواج مفقود شده را ارائه نمود .

در خصوص هزینه دریافت رونوشت سند ازدواج یا عقدنامه المثنی ، باید گفت که بر اساس بخشنامه تعرفه دفاتر ثبت ازدواج و طلاق که از سال نود و نه به تصویب رسیده ، هزینه صدور رونوشت سند ازدواج گم شده ، 500 هزار ریال ، معادل 50 هزار تومان می باشد .


 
درخواست مهریه بدون سند ازدواج

همانطور که اشاره شد ، از جمله مهم ترین چالش های پیرامون سند ازدواج گم شده ، عدم امکان طرح دعای خانوادگی در مراجع قضایی می باشد که یکی از این دعاوی ، مطالبه مهریه است . لذا در صورتی که این سوال مطرح شود که آیا درخواست مهریه بدون سند ازدواج امکان پذیر است یا خیر ، باید گفت که قبل از دریافت مهریه ، زوجه ، می بایست رابطه زوجیت خود را با شوهر ، اثبات نموده و به همین دلیل ، نیاز به ارائه سند ازدواج است .

اما در صورتی که عقدنامه ، مفقود شده و زن ، بخواهد اقدام به مطالبه مهریه خود در دادگاه نموده و یا اینکه از طریق ثبتی ، مهریه خود را وصول کند ، قبل از هر اقدام ، باید به دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق مراجعه نموده و رونوشت عقدنامه را بگیرد . پس از آن ، به استناد عقدنامه مذکور و ارائه سایر مدارک هویتی ، می توان دعوای مطالبه مهریه را دردادگاه ، اقامه و درخواست گرفتن مهریه نماید .
بیشتر بخوانید: ثبت ازدواج در دفترخانه

 
اگر سند ازدواج گم شود می توان طلاق گرفت

در ارتباط با گم شدن سند ازدواج ، یکی دیگر از مهم ترین سوالاتی که مطرح می شود ، این است که اگر سند ازدواج گم شود ، می توان طلاق گرفت یا خیر ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا داشتن سند ازدواج ، برای طلاق گرفتن نیز ، الزامی است و موقعی که زن یا شوهر ، قصد دارند به دادگاه خانواده ، مراجعه و درخواست طلاق دهند ، ابتدا باید ثابت کنند که زن و شوهر هستند و اثبات این موضوع نیز ، از طریق ضمیمه کردن سند ازدواج یا عقد نامه محقق می شود .

لذا ، در صورتی که سند ازدواج ، گم یا مفقود شده و یا بنا به هر دلیل دیگر ، در اختیار خواهان طلاق نباشد ، نمی توان برای طلاق گرفتن ، اقدام نمود . بلکه ، ابتدائا باید با مراجعه به دفتر ازدواج و طلاق ، رونوشت سند ازدواج را دریافت کرده و سپس ، به استناد رونوشت عقدنامه مفقود شده ، دادخواست طلاق داد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، می توانید مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .