این سایت زیرزمینی یک ساختار منحصربهفرد در ایران است و در هیچ جای دیگری چنین ساختاری با این گستردگی مشاهده نشده است. این شهر زیرزمینی در ملایر و در بخش سامن قرار دارد.
تنها شهر زیرزمینی ایران
ناطقان: شهری زیرزمینی و پنهان در جنوب غربی شهرستان ملایر قرار دارد. باستانشناسان هسته اولیه شهر را متعلق به قبل از دوره اشکانیان میدانند که در طول تاریخ به وسعت آن افزوده شده است. شهر پنهان یا زیرزمینی «سامن» که در دوره پیش از اشکانی مخفی بوده، بعدها از آن به عنوان گورستان استفاده میشد. موقعیت کنونی شهر شاید خرابههای شهری باشد که از آن به عنوان رامن در کتابهای المسالک و الممالک یاد شده است.
شهر زیرزمینی سامن
تنها شهر زیرزمینی ایران
به نظر میرسد آنچه در حال حاضر از این مکان کشف شده باقی مانده تنها بخش کوچکی از این شهر باشد. به احتمال زیاد این فضا نخستین بار به منظور انجام مراسم مذهبی خاصی، احتمالا میترائیسم، مورد استفاده قرار گرفته است. شواهد و مدارک موجود حاکی از آن است که مراسم مذهبی به صورت پنهانی در زیر زمین انجام میشد و برخی از کانالهای این فضا احتمالا برای تدفین قربانیان مذهبی یا بزرگان ادیان مورد استفاده قرار میگرفت.
دالانهای متعددی با راهروها و اتاقها در یک صخره عظیم گرانیتی پنبهای در دورههای مختلف به وسیله پتکها و قلمهای سنگی حفر شده است. بقایای زیادی از حضور انسانها در این ساختار مشاهده میشود.
دوران تاریخی
طبق بررسیهای صورت گرفته این شهر در طول تاریخ شاهد سه دوره استفاده بوده است.
دوره اول
علت شکلگیری این شهر پنهان به دوره اول بازمیگردد که طبق بررسیها هسته اولیه شهر قدمت بیشتری از برخی از کانالها و اتاقکهای اطراف شهر دارد.
دوره دوم
در این دوره از تاریخ بیشترین استفاده از این مکان صورت گرفته و مربوط به سلسله اشکانیان میشود.
دوره سوم
دوره سوم دوره افول این مکان باستانی است که به نظر میرسد با کاسته شدن قدرت پادشاهان ایران همزمان شده باشد. در این دوره از این مکان به عنوان پناهگاه و تدفین مردگانی خاص استفاده میشد. این مکان توسط افراد خاص مورد استفاده قرار میگرفته و عموم مردم از این مکان مرموز اطلاع نداشتهاند. طبق نظر باستانشناسان استفاده از این مکان تا دوران قاجار ادامه داشته است.
شهر زیرزمینی ایران
بازدید عمومی
امکان بازدید از این مکان در حال حاضر میسر نیست و علت آن عوامل باستانشناسی و عمرانی به نظر میرسد. امید میرود که این مکان با همکاری سازمان میراث فرهنگی به یک قطب گردشگری و نمونهای دیگر از عظمت هر چه بیشتر تاریخ این سرزمین کهن باشد. اگر به جاذبههای تاریخی علاقه دارید، دیدنیترین مراسم عاشورا در ایران را بخوانید.