برای پیشگیری از دیابت چه کنیم؟

ناطقان:محمدرضا صایینی، با اشاره به تعریف دیابت یا مرض قند، گفت‌: افزایش غیرطبیعی قند خون را دیابت می‌گویند. در واقع یک نوع اختلال در سوخت و ساز بدن است، به‌ طوری که بدن قادر به استفاده کامل از قند نیست.

وی با بیان اینکه قند که ماده‌ای برای عملکرد صحیح سلول‌های بدن است برای ورود به سلول به ماده‌ای به نام انسولین نیاز دارد، ادامه داد: بیماری دیابت مادام‌العمر بوده و درمان قطعی ندارد و هر اختلالی در تولید عملکرد انسولین علت بروز بیماری دیابت است.

این مسئول با بیان اینکه اکثر سلول‌های بدن مخصوصاً سلول‌های مغزی بدون قند قادر به ادامه حیات نیستند، خاطرنشان کرد: انسولین هورمونی است که از لوزالمعده ترشح می‌شود و نقش اصلی آن تنظیم قندخون است. اگر به هر دلیلی قندخون در بدن بالا برود، بدن با ترشح انسولین‌، باعث پایین آوردن قند خون می‌شود، در واقع انسولین قندخون را به حالت تعادل بر می‌گرداند.

صایینی در خصوص مقدار طبیعی قندخون افزود: قند خون وریدی پس از حداقل هشت ساعت ناشتا بودن کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی لیتر، طبیعی است‌.

وی در خصوص علائم دیابت ادامه داد: پرخوری، پرنوشی‌، پرادراری‌، ضعف و سستی و کاهش وزن از علایم دیابت است و از جمله عوامل خطرساز دیابت نیز می‌توان به افرادی که سن بالاتر از 30 سال دارند و یا چاق و دارای اضافه وزن هستند. همچنین افرادی که دارای فشارخون بالا هستند و یا سابقه بیماری دیابت در افراد خانواده آن‌ها مشاهده می‌شود، اشاره کرد.

این مسئول ادامه داد: همچنین تغذیه نامناسب (مصرف شیرینی‌جات، غذاهای پرچرب و ...)، کم‌تحرکی، افرادی که مبتلا به چربی خون بالا هستند و افرادی که سابقه بیماری قلبی ـ عروقی دارند و یا دچار دیابت بارداری هستند، از افرادی به‌شمار می‌روند که بیشتر در معرض خطر بیماری دیابت قرار دارند.

وی در خصوص انواع دیابت، افزود: دیابت دو نوع دارد. دیابت نوع یک که بیشتر در کودکان‌، نوجوانان و جوانان دیده می‌شود (‌افراد کمتر از 30 سال‌) این نوع از دیابت به دلیل تخریب سلول‌های تولید کننده انسولین ایجاد می‌شود و افراد مبتلا معمولاً لاغر هستند و جهت درمان باید انسولین تزریق کنند. همچنین دیابت نوع دوم که این نوع دیابت معمولاً در افراد میانسال و مسن دیده می‌شود و شایع‌ترین نوع دیابت است. بیش از 90 درصد کل بیماران دیابتی در سراسر جهان به این نوع بیماری مبتلا هستند و علت آن کمبود ترشح انسولین یا کاهش تاثیر آن است و بیماران معمولاً چاق بوده و یا اضافه وزن دارند.

صائینی ادامه داد: برخلاف دیابت نوع یک‌، شروع دیابت نوع دو بسیار آهسته و کم سر و صدا است و فرد ممکن است سال‌ها از بیماری خود بی‌اطلاع باشد. اگر بیمار مبتلا به دیابت نوع دوم رژیم غذایی خود را رعایت نکند و یا داروی خود را به موقع مصرف نکند در طولانی مدت دچار عوارض بیماری خواهد شد.

وی با اشاره به دیابت بارداری، افزود: نوعی از دیابت است که معمولاً در طی دوران بارداری تشخیص داده می‌شود و معمولاً تا پایان حاملگی از بین می‌رود. این افراد مستعد ابتلاء به دیابت در 20 سال آینده هستند.

صائینی در خصوص عوارض این بیماری گفت‌: از جمله عوارض این بیماری‌، می‌توان به عوارض قلبی ـ عروقی (که ممکن است باعث سکته قلبی شود) و عوارض کلیوی (که ممکن است منجر به از کارافتادگی کلیه‌ها شود) و عوارض عصبی (که می‌تواند نهایتاً منجر به زخم و یا قطع پا شود) و عوارض چشمی (که می‌تواند منجر به نابینایی شود)، اشاره کرد.

وی در خصوص پیشگیری و کنترل این بیماری، اظهار کرد: برای پیشگیری از این بیماری باید اضافه وزن را جدی بگیرید؛ چرا که اضافه وزن مهم‌ترین علت ابتلا به دیابت نوع دو است. حتی کاهش پنج درصدی وزن هم می‌تواند سبب کنترل قندخون شود. حدود 90 درصد افراد مبتلا به دیابت نوع دو چاق هستند. چاقی باعث افزایش مقاومت به انسولین‌، عدم تحمل گلوکز و تأثیر کمتر داروهای مخصوص دیابت می‌شود. کنترل اندازه دور شکم نیز یکی از عوامل مهم در پیشگیری از دیابت است، بنابراین توصیه می‌شود نسبت به کاهش وزن خود از طریق کاهش کالری مصرفی و افزایش فعالیت بدنی اقدام کنند و برنامه مرتب ورزشی داشته باشند، مانند پیاده‌روی تند به مدت 30 دقیقه در روز.

صائینی خاطرنشان کرد: مصرف چربی را کاهش دهید. مصرف بیش از حد چربی و روغن، علاوه بر مشکلاتی که برای سیستم قلب و عروق ایجاد می‌کند، سبب افزایش کالری دریافتی و نهایتاً بروز اضافه وزن و چاقی می‌شود که هم زمینه‌ساز و هم تشدیدکننده دیابت است‌. استفاده از اسیدهای چرب غیراشباع موجود در روغن‌های گیاهی مایع از جمله روغن کنجد و روغن زیتون به پیشگیری از دیابت نوع دو کمک می‌کند. چربی‌های حاوی اسیدهای چرب ترانس موجود در فست‌فودها، غذاهای سرخ شده و روغن نباتی جامد (هیدروژنه) خطرناک است و خطر بروز بیماری‌های غیرواگیر از جمله بیماری‌های قلبی ـ عروقی، سرطان‌ و دیابت را افزایش می‌دهد.